Τι απέμεινε από το πέρασμα του τυφώνα Mary Katrantzou;

Δέκα ημέρες μού πήρε να γράψω αυτές εδώ τις γραμμές. Τόσο χρειάστηκα για να βάλω σε μια τάξη τις σκέψεις μου, να επεξεργαστώ αυτά που είχα δει, πιο ψύχραιμα και από μια απόσταση, να διαβάσω τις ανταποκρίσεις του ξένου Τύπου, να κατασταλάξω σ’ ένα συμπέρασμα, να καταλάβω τι στα αλήθεια συνέβη εκείνο το γλυκό σούρουπο της 3ης Οκτωβρίου στα μάρμαρα του Ποσειδώνα στο Σούνιο...

Επιστρέφω σ’ εκείνο το βράδυ. Είχα ξεκινήσει από την Αθήνα νωρίς το απόγευμα, ήταν μια περίεργη μέρα, στη μισή πόλη έβρεχε και στην άλλη μισή είχε ήλιο. Κατευθυνόμουν προς τον ήλιο, στο Σούνιο, οδηγώντας στην παραλιακή με τη σκέψη στον 90χρονο πατέρα μου, μέγα ελληνολάτρη, επειδή κάθε φορά (συχνά) που κάνουμε αυτή την επίσκεψη στον Ποσειδώνα μού υπενθυμίζει ότι τέτοια μεγαλειώδη «σκηνικά» πρέπει να τα προσεγγίζει κανείς με την πρέπουσα βραδύτητα, σιγά-σιγά, λάου-λάου, αλλιώς κινδυνεύεις να χάσεις την ψυχραιμία σου, αν τα αντικρίσεις ξαφνικά. Δεν έχει άδικο. Οδηγούσα αργά και καθώς έφθανα στον ναό ένας τεράστιος κόκκινος ήλιος στράφηκε ξαφνικά εναντίον μου! Για μια στιγμή όλα θάμπωσαν γύρω μου και κιτρίνισαν σαν ξεθωριασμένη φωτογραφία σε παλιό τεύχος του Life.
Σταμάτησα για λίγο να χαρώ αυτή τη χρυσαφένια δύση, πήρα μια βαθιά εισπνοή, πάρκαρα και κατέβηκα.

Ανέβηκα τα σκαλιά. Στον ναό επικρατούσε μια ελεγχόμενη αναστάτωση. Άνθρωποι, τεχνικοί ως επί το πλείστον, πηγαινοέρχονταν μεταφέροντας μηχανήματα, φώτα, καλώδια, φακούς, σβέλτα και βουβά, φροντίζοντας να κινούνται αυστηρά μέσα στους προκαθορισμένους με σκοινάκια διαδρόμους. Μια μουσική αγκάλιαζε τον βράχο που μου άρεσε αλλά και με παραξένευε επειδή κάλυπτε τον θόρυβο του αέρα που είναι η φυσική «φωνή» του Σουνίου.

Όλα ξεκίνησαν λίγους μήνες πριν. Όταν η πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Παιδιών με καρκίνο «Ελπίδα», Μαριάννα Βαρδινογιάννη, με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων δράσης του Συλλόγου, αναζητούσε μια ιδέα για ένα διεθνές φιλανθρωπικό γεγονός που θα έστρεφε τα φώτα της δημοσιότητας σε κάτι πιο ουσιαστικό από τα γενέθλια: Στην εξεύρεση πόρων για τον Σύλλογο ταυτόχρονα με την προβολή της χώρας. Με δική της πρωτοβουλία προτείνει στη διεθνούς φήμης ελληνίδα σχεδιάστρια Μαίρη Κατράντζου να πραγματοποιήσει
ένα fashion show για την Άνοιξη-Καλοκαίρι 2020 για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τα έσοδα από το οποίο να διατεθούν εξ ολοκλήρου στην «Ελπίδα». Η συμφωνία κλείστηκε, ο χώρος βρέθηκε, η άδεια δόθηκε και τώρα είμαστε όλοι εδώ στον ναό του Ποσειδώνα, 500 καλεσμένοι από όλο τον κόσμο, για να παρακολουθήσουμε αυτό το «fashion show για καλό σκοπό». Εκείνο το βράδυ γιορτάσαμε και εγκαινιάσαμε πολλά πράγματα. Αναφέρω τα πιο σημαντικά...

1. Η άδεια για την εκδήλωση

Η Μαριάννα Βαρδινογιάννη (αναποδογυρίζοντας την υδρόγειο προφανώς) κατάφερε να πάρει αυτή την πολυπόθητη άδεια για τη διεξαγωγή της εκδήλωσης στον ναό του Ποσειδώνα. Γνωρίζουμε όλοι τη δυσκολία που έχει το ΚΑΣ (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο) όλα αυτά τα χρόνια να δώσει την παραμικρή άδεια προκειμένου να διεξαχθεί κάτι σύγχρονο σε έναν αρχαίο χώρο (πρόσφατο παράδειγμα η απόρριψη της πρότασης Gucci για τον Παρθενώνα).

Αν η εκδήλωση στο Σούνιο γίνει η αιτία για να αρχίσει το ΚΑΣ να χαλαρώνει λιγάκι και να κοιτάει με περισσότερη προσοχή και πνεύμα συνεργασίας τις εκάστοτε αιτήσεις τότε, ναι, αξίζει να δώσουμε τα θερμά μας συγχαρητήρια σ’ αυτή την επίμονη κυρία που άνοιξε τον δρόμο. Συμφωνώ μαζί σας: Δεν είναι όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι προς εκμετάλλευση, υπάρχουν κάποιοι τρομερά ευαίσθητοι και επιβαρημένοι (βράχος Ακρόπολης) που θέλουν προσοχή, όμως υπάρχουν και άλλοι τόσοι που με τις κατάλληλες συνθήκες, τα απαραίτητα μέτρα, την πάρα πολλή ακριβή ενοικίαση μπορεί να φέρουν καταπληκτικά αποτελέσματα στη φήμη, στη διαφήμιση της χώρας μας, στον τουρισμό, στα κρατικά έσοδα.

2. Ένας «εθνικός θησαυρός» 

Η Μαίρη Κατράντζου ανήκει στους «εθνικούς θησαυρούς». Πρώτα απ’ όλα γιατί ενσαρκώνει το όνειρο κάθε κοριτσιού που ξεκινάει άγνωστη και αβοήθητη από μια μικρή χώρα και καταφέρνει με το ασύλληπτο ταλέντο που διαθέτει να επιβάλλει το όνομα της στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, πραγματοποιώντας τα όνειρά της. Η Μαίρη Κατράντζου δεν είναι πυροτέχνημα. Απασχολεί τη διεθνή μόδα επί δέκα συναπτά έτη, το ίδιο έντονα, επίμονα, σταθερά και επαναληπτικά. Ξανάφερε την ελληνική μόδα στα πρωτοσέλιδα του ξένου Τύπου, όπως έκανε ο Γιάννης Ντεσές (Jean Desses) στα 50s ή ο Τσεκλένης στα 70s ή η Κοκοσαλάκη στα 00s.

Ο διεθνής Τύπος υποδέχεται την κάθε επίδειξή της με διθυράμβους, τα ρούχα της έχουν φιλοξενηθεί στις αίθουσες σημαντικών μουσείων ανά τον κόσμο, ρούχα της έχουν φορέσει τα πιο λαμπερά ονόματα του Χόλιγουντ από τη Μισέλ Ομπάμα μέχρι την Μπιγιονσέ και τη Σάρα Τζέσικα Πάρκερ. Η Μαίρη αποτελεί επίσης λαμπρό παράδειγμα του πώς διαχειρίζεσαι τη δόξα και τη φήμη. Είναι θωρακισμένο άτομο απέναντι στη θωπεία. Ενώ ζει βουτηγμένη στη δόξα, ταυτοχρόνως ζει πειθαρχημένα και ιδιωτικά. Η Κατράντζου επιβάλλει έναν «ασκητισμό» στο προσωπικό της σύμπαν (συναισθηματικά και ενδυματολογικά) που είναι εμφανής με την πρώτη ματιά. Όσο πιο λαμπερά και πολύχρωμα είναι τα ρούχα που φτιάχνει για εμάς, τόσο πιο σκοτεινά και μονόχρωμα είναι τα ρούχα που φοράει η ίδια. Η «βασίλισσα του print» είναι η πιο ορκισμένη οπαδός του total black, δηλαδή του «μη φαίνεσθαι». Τι ωραίο πράγμα, ενώ μπορούν, να μην παίρνουν τα μυαλά σου αέρα. Πόσο λυτρωτικό για την ίδια αλλά και για την υγεία αυτών που την αγαπούν, τη θαυμάζουν ή τη συναναστρέφονται...

3. Η κολεξιόν

«Η ευτυχία δεν μοιάζει με τεράστιο διαμάντι, αλλά με ένα μωσαϊκό από μικρές πέτρες αρμονικά τοποθετημένες» λέει κάποιος που δεν θυμάμαι, και η σημερινή κολεξιόν της Κατράντζου που βλέπαμε μπροστά μας, ένα μωσαϊκό από μικρές πέτρες αρμονικά τοποθετημένες, έμοιαζε σκέτη ευτυχία.

Τα ρούχα της, όπως πάντα, έδειχναν έναν άνθρωπο που αγαπάει τη ζωή με ένα πάθος χωρίς τέλος, αγαπάει το χρώμα και το φως. Δεν ήμουν σίγουρη ότι μπορούσες να τα φορέσεις, σίγουρα πάντως μπορούσες να τα εκθέσεις. Ρούχα που σε καθήλωναν με την τέχνη, τη δουλειά, το βάρος τους. Ανάλογα κομμάτια - έργα Τέχνης αποτελούν συνήθως τα «παγώνια» στο βασίλειο της haute couture. Οι σχεδιαστές μπαίνουν στον κόπο κάθε σεζόν να ράψουν στα ατελιέ τους μερικά, μόνο και μόνο για να διαφημίσουν την υπόλοιπη κανονική κολεξιόν. Εδώ η Κατράντζου δεν έραψε «μερικά», αλλά σα-ρά-ντα!

Ρούχα που είχαν αναφορές στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και στις ιδέες που τον έθρεψαν, φιλοσοφία, αστροφυσική, μαθηματικά, αρχιτεκτονική, γεωμετρία, ραμμένα με τρομερά μοντέρνο τρόπο. Φορέματα πλημμυρισμένα στο χρώμα, στις χάντρες, στα φτερά και στα κρόσια, έφεραν πάνω τους κεντημένες ιδέες που απασχόλησαν τον αρχαίο πολιτισμό μας, ουράνιους γαλαξίες και αστέρια, το χάος του σύμπαντος και η αρμονία του, αρχαία πλάσματα του βυθού, λέξεις και αριθμούς, τέλεια γεωμετρικά σχέδια και σχήματα, ρούχα με ονόματα όπως «Golden Ratio», «Lunar dress», «Stellar Cape». Ρούχα σκέτο παραμύθι!

Η κυρία της μόδας Suzy Menkes το έγραψε γλαφυρότερα στη βρετανική Vogue: «...Αν και η επαφή μου με την ελληνική κουλτούρα δεν είναι πολύ στενή, αναγνώριζα στις δημιουργίες της Κατράντζου μια βαθιά γνώση και σεβασμό στην ιστορία του τόπου της, κάτι πολύ σπάνιο για επίδειξη μόδας».

4. Η κατασκευή των ρούχων

Θα μπορούσα να σας παρατάξω λέξεις με χάσταγκ που συνήθως χρησιμοποιούν οι influencers είτε διαφημίζουν ένα ρούχο, είτε μια μπάρα δημητριακών, είτε μία ζάντα αυτοκινήτου, αλλά αυτή τη φορά δικαιολογούνται γιατί εδώ έβλεπαν μια #collection που πράγματι ήταν #epic #inspirational #glorious #breathtaking #amazing, #gorgeous, #huge #beyond #wow! Αναρωτιέμαι, βέβαια, αν φορτώσεις με όλα αυτά τα υπερθετικά τη Μαίρη, τι λέξεις θα σου απομείνουν όταν η Μαίρη πάρει π.χ. το Όσκαρ; (που βλέπω να έρχεται σύντομα). Ας ξαναγυρίσουμε στη συλλογή. Η Κατράντζου παραδέχτηκε ότι ήταν η πιο προσωπική που έχει δημιουργήσει μέχρι τώρα. Είχε δίκιο. Στην επίδειξη του Σουνίου προσπάθησε (και τα κατάφερε) να συνθέσει μια μεγάλη πολύχρωμη τοιχογραφία από ρούχα, αισθήματα, αναμνήσεις και συμπεριφορές παρά να δημιουργήσει μια εντυπωσιακή επίδειξη υφασμάτων και τυπωμάτων. Είναι «ένα ερωτικό γράμμα προς τη χώρα που με έκανε αυτό που είμαι σήμερα» συνόψισε με δικά της λόγια την όλη ιδέα και έμπνευσή της. Όσοι εκείνο το βράδυ είχαμε το προνόμιο να δούμε τα συγκεκριμένα ρούχα από κοντά μείναμε με το στόμα ανοιχτό. Και δεν μιλώ για άσχετους ανθρώπους, μιλώ για δημοσιογράφους και fashion editors που έχουν φάει τη ζωή τους στις πασαρέλες.

Ήταν μια κολεξιόν που σε καθήλωνε όχι τόσο με την ομορφιά της (που ήταν δεδομένη), όσο για το βάρος της, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ρούχα που έβλεπες επάνω τους χιλιάδες εργατοώρες, κεντήματα που έραψαν εκατοντάδες χέρια, δεκάδες στρώσεις υφασμάτων το ένα πάνω στο άλλο κεντημένων με χάντρες, με πούλιες, με κρύσταλλα Swarowski σε τόσο μεγάλη πυκνότητα (άρα και απίστευτο βάρος) που αναρωτιόσουν πώς τα μοντέλα μπορούν να περπατούν. Και όμως! Έμοιαζαν τόσο ανάλαφρα τα ρούχα και οι όγκοι τους.

Ήταν αναμφίβολα ο θρίαμβος του sur mesure και της χειρονακτικής Τέχνης. Άπειροι τόνοι χάντρας και πούλιας, κεντημένων από δεκάδες ινδούς τεχνίτες του Μουμπάι, μια προσφορά των περίφημων ατελιέ Aamir Design Studio για την «Ελπίδα».

Το ότι 40 τέτοια φορέματα ετοιμάστηκαν σε μόνο 8 εβδομάδες ήταν μια άλλη ιστορία. Προσωπικό στοίχημα για τη Μαίρη θα πρόσθετα ακόμα και το γεγονός ότι έπεισε τον μεγάλο και ακριβοθώρητο Βαγγέλη (Vangelis) Παπαθανασίου να της γράψει την πρωτότυπη μουσική (αριστούργημα) ειδικά για την περίσταση.

5. Celebrities

Το ότι τα εγχώρια μίντια επικεντρώθηκαν (σχεδόν αποκλειστικά) στην κοσμική ακτινογραφία και στις φωτογραφίες του Πανουλή δεν μου έκανε εντύπωση. Τα ονόματα αυτών που παρακολούθησαν την επίδειξη φλέρταραν προκλητικά το γκλάμουρ της εποχής για να τους αγνοήσει κανείς. Ονόματα οικογενειών με τεράστια οικονομική επιφάνεια, οι γόνοι και τα παιδιά αυτών, βασιλιάδες, πρίγκιπες και πριγκίπισσες, εκατομμυριούχοι, δισεκατομμυριούχοι, το ανφάν γκατέ του διεθνούς τζετ σετ, όλοι εδώ, όλοι ντυμένοι με Κατράντζου. Αν μπορούσε να είναι καλεσμένος ο Τρούμαν Καπότε!...

Για μια στιγμή μου φάνηκε πως έβλεπα ενσταντανέ από άλμπουμ του Mario Testino. H Μπιάνκα, η Ευγενία, η Νουρ, η Σαμπίν, η Μαριάννα, η Τατιάνα, η Λάουρα, η Ανούσκα, ο Hamish, η Suzy, ο Peter και ο Ευάγγελος όλοι νέοι, ανάλαφροι, γελαστοί, όμορφοι, όλοι τζετ σέτερς με την αυθεντική έννοια του όρου. Η παρέα της Μαίρης. Την υποστηρίζουν, τη φορούν, την ακολουθούν, την αγαπούν. Κοντά σ’ αυτούς και οι εκπρόσωποι των μεγάλων διεθνών τίτλων μόδας, όπως ο Guardian, η Vogue, με προεξάρχουσα τη μυθική Suzy Menkes από τη βρετανική Vogue και τον Hamish Bowles από την αμερικάνικη.

6. Ας ξαναμπούμε στο παιχνίδι

Τελειώνω με μια διαπίστωση: Ο χώρος του Πολιτισμού και του Τουρισμού εξακολουθεί να αποτελεί, παρά την κρίση, ένα παγκόσμιο σημείο αναφοράς. Κι αυτό που πρέπει να κάνουν οι αρμόδιοι είναι να προβάλουν με όποιο τρόπο μπορούν το γεγονός πως τώρα η χώρα χρειάζεται υποστήριξη και κινητικότητα για να επαναλειτουργήσει. Δεν μιλώ για άσκοπα δείπνα με πρασινάδες και μεταλλικά νερά. Μιλώ για ένα ουσιαστικό διάλογο με τους σημαντικούς εκπροσώπους του κάθε κλάδου, της μόδας (εν προκειμένω), αυτούς που κινούν τα νήματα, που διοργανώνουν συνέδρια για τη μόδα, ή για την πολυτέλεια (η Μένκες κάνει κάτι ανάλογο), σε όλες τις χώρες του κόσμου εκτός από τη δική μας.

Να δείξουμε ανοιχτοί (εννοώ φιλικοί για να το συζητήσουμε) στις επιδείξεις ξένων Οίκων, στα γυρίσματα διαφημίσεων, ταινιών, στην οργάνωση φωτογραφίσεων. Να τους προτείνουμε locations, να τους μιλήσουμε για το υπέροχο ελληνικό φως και το αιώνιο καλοκαίρι. Να τα βάλουμε κάτω και να συζητήσουμε για την προοπτική να έχουμε μερικές επιδείξεις διεθνών brands σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Να μιλήσουμε για το τρομερό μας ατού που λέγεται Αθηναϊκή Ριβιέρα. Να ξαναμπούμε στο παιχνίδι. 

Κοιτάζω μία εμβληματική φωτογραφία του 1961. Δείχνει τον Ντίμη Κρίτσα με τέσσερα από τα μοντέλα του να κάθεται κάτω από τα μάρμαρα του Ποσειδώνα ποζάροντας στον φακό του μεγαλύτερου φωτογράφου της εποχής, Slim Aarons. 58 χρόνια μετά, η Μαίρη Κατράντζου και η Μαριάννα Βαρδινογιάννη έδωσαν το σύνθημα και πέτυχαν να ξαναλειτουργήσει αυτός χώρος, τόσο παλιός και μαζί τόσο μοντέρνος. Ας τις ακούσουμε. 

Υ.Γ. Μια μικρή λεπτομέρεια: Την επόμενη ημέρα χρειάστηκε να ξαναπάω στον ναό γιατί είχα φιλοξενούμενους. Οφείλω να ομολογήσω ότι βρήκα τον χώρο ακριβώς όπως τον επισκέπτομαι τόσα χρόνια. Ανέγγιχτο, πεντακάθαρο, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα το προηγούμενο βράδυ! Συγχαρητήρια σε όλους.