Σχεδιαστές και μούσες που έμειναν στην ιστορία της μόδας

Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ποιο είναι εκείνο το χαρακτηριστικό ενός ανθρώπου που θα εμπνεύσει έναν καλλιτέχνη. Οι μούσες επιλέγονται πολλές φορές για την φυσική τους ομορφιά, άλλες για το ταπεραμέντο τους, άλλες για τα συναισθήματα που εμπνέουν, άλλες για ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του προσώπου τους. Η σχέση όμως μεταξύ του καλλιτέχνη και της μούσας είναι συνήθως πλατωνική αλλά πάντα πολύπλοκη και πολύπλευρη και δημιουργεί εντάσεις που άλλοτε βγαίνουν σε καλό και άλλοτε όχι. Δεν είναι ξεκάθαρο πότε οι σχεδιαστές μόδας άρχισαν να αποκτούν τις δικές τους μούσες, είναι όμως σαφές ότι κάποιοι από τους μεγαλύτερους, διασημότερους και διαχρονικούς σχεδιαστές είχαν αδυναμία σε κάποιες γυναίκες ή άντρες, οι οποίοι φαίνεται να τους ενέπνεαν.

Hubert de Givenchy - Audrey Hepburn

Ο Hubert και η Audrey συναντήθηκαν όταν κανένας από τους δύο τους δεν ήταν ακόμα πολύ διάσημος. Η ιστορία λέει ότι η Audrey επισκέφθηκε το ατελιέ του για να του ζητήσει να σχεδιάσει τα κοστούμια για την ταινία Σαμπρίνα στην οποία έπαιζε. Εκείνος στο άκουσμα του ονόματος Hepburn περίμενε την πολύ διάσημη τότε Katharine, οπότε ελαφρώς απογοητευμένος αρνήθηκε. Ο ίδιος είχε δηλώσει ότι αντίκρισε «ένα πολύ αδύνατο πλάσμα με όμορφα μάια, κοντά μαλλιά, παχιάφρύδια, μικροσκοπικό παντελόνι, μπαλαρίνες και t-shirt. Στο κεφάλι της φορούσε ένα ψάθινο καπέλο γονδολιέρη με μια κόκκινη κορδέλα». Η Audrey ωστόσο δεν το έβαλε κάτω και τον κάλεσε σε δείπνο. Μέχρι το τέλος εκείνης της βραδιάς του 1953, ο Givenchy είχε μαγευτεί από την παρουσία της τόσο που η συνεργασία τους κράτησε για επτά ταινίες (1954-1987), ενώ σχεδίασε το λευκό φόρεμα που φορούσε όταν κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Γυναικείου Ρόλου το 1954, αλλά και το νυφικό του γάμου της με τον Andrea Dotti. Η Hepburn υπήρξε φίλη και μούσα του για περισσότερα από 40 χρόνια και είχε δηλώσει για τη σχέση της με τον Givenchy: «Τα ρούχα του Givenchy είναι να τα μόνα που νιώθω ο εαυτός μου. Είναι κάτι παραπάνω από σχεδιαστής, είναι δημιουργός προσωπικότητας». Λέγεται ότι στα τελευταία χρόνια της ζωής της χάρισε στον Givenchy ένα μπλε παλτό για να το φοράει και να τη σκέφτεται. Όταν η Audrey πέθανε, εκείνος πέρασε το ταξίδι από τη Γένοβα στο Παρίσι κλαίγοντας σε αυτό το παλτό.

Yves Saint Laurent, Betty Catroux και Loulou de la Falaise

Ο Yves αποκαλούσε την Betty το θηλυκό alter ego του και εκείνη ήταν η προσωποποίηση της αισθητικής του. Το πρώτο It girl, μακριά πόδια, αδύνατο πρόσωπο, μακριά κατάξανθα μαλλιά και ανδρόγυνη γοητεία -πολύ πριν το gender fluidity μπει στο λεξικό της μόδας. Εκείνη ξεκίνησε στα 17 το μόντελινγκ με τη Chanel αλλά το μίσησε και έφυγε σε 2 χρόνια. Τότε συνάντησε τον Yves και άρχισε να εμπνέει τη δουλειά του μέχρι το 2008 που εκείνος πέθανε, στην πραγματικότητα όμως δεν δούλεψε ποτέ για εκείνον. «Είχα μια παραμυθένια ζωή μαζί του» δήλωσε η Betty παρόλο που οι εξόδοι τους περιλάμβαναν πολλά ναρκωτικά και καταχρήσεις. Η ίδια δεν ενδιαφερόταν ποτέ ιδιαίτερα για τη μόδα ή το στιλ της και είχε υιοθετήσει το χαρακτηριστικό ανδρόγυνο στιλ. Το διάσημο γυναικείο κοστούμι "Le Smoking" του Saint Laurent που έφερε επανάσταση στον κόσμο της μόδας, έκανε το ντεμπούτο του με την Betty. «Για τον Yves, ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά σωματικά. Ήμουν ανδρόγυνη, ασέξουαλ. Σίγουρα τον επηρέασε αυτό, αλλά η ομοιότητά μας δεν ήταν μόνο σωματική. Ήμασταν ίδιοι ηθικά, ψυχικά. Ήταν κάτι απίστευτο και το συγκλονιστικό ήταν πώς ένιωθε ότι θα μπορούσα να είμαι η αδελφή ψυχή του», θα πει ακόμα η Catroux για τον διάσημο σχεδιαστή. Υπάρχει μια ιστορία που λέει ότι η Betty κάθε βράδυ κάνει μια πρόποση στο πορτραίτο του Yves που έφτιαξε ο Andy Warhol. «Ζούσαμε για την αποπλάνηση. Ήταν ο στόχος μας. Να γοητεύσουμε, να αποπλανήσουμε, μας έδινε άμεσα απόλαυση. Όσο για τα υπόλοιπα ήταν τα πάρτι κάθε βράδυ. Να κάνουμε μόνο διασκεδαστικά πράγματα. Να είμαστε άτακτοι. Να πίνουμε. να υπερβάλλουμε. Όλα όσα οι άνθρωποι δεν κάνουν πια».

Εκτός από την Betty όμως, η δεύτερη διάσημη μούσα και φίλη του ήταν η Loulou de la Falaise. Γεννημένη στην Αγγλία, πέρασε ένα διάστημα ως μοντέλο πριν αρχίσει να σχεδιάζει υφάσματα και δουλέψει για το περιοδικό Queen. Το 1968 συναντήθηκε με τον Yves, ο οποίος γοητεύτηκε αμέσως από αυτή την πληθωρική νεαρή γυναίκα που ντυνόταν με ευρήματα από υπαίθριες αγορές δημιουργώντας outfits που ήταν κομψά και μοναδικά. Η Loulou άρχισε να δουλεύει στο στούντιο του Saint Laurent το 1972 και έμεινε στο πλευρό του για 30 χρόνια. Έκανε τα πάντα, από το να βγάζει βόλτα το σκύλο του μέχρι να επιλέγει τα αξεσουάρ των συλλογών -τα οποία ήθελε να είναι χρωματιστά και πληθωρικά. Ανέλαβε επίσης την σειρά τω πλεκτών, αλλά και το να βοηθάει τον Yves να αποφασίσει για τα χρώματα των σχεδίων του. Όταν ο οίκος έκλεισε το 2002, η Loulou συνέχισε να εργάζεται στη μόδα και άνοιξε μια boutique με το όνομά της. «Εκτός από τα αδιαμφισβήτητα επαγγελματικά της προσόντα, το πραγματικό ταλέντο της Loulou de la Falaise ήταν η γοητεία της. Ιδιαίτερη. Συγκινητική. Ήταν η παράξενη δύναμη ενός δώρου για ελαφρότητα ανακατεμένο με άψογη οξύτητα και "μάτι" για τη μόδα. Διαισθητική, φυσική, ιδιαίτερη. Η παρουσία της στο πλευρό μου ήταν ένα όνειρο», είχε δηλώσει για εκείνη ο Yves. Παρά την δυναμική της πορεία στη μόδα, οι περισσότεροι θα τη θυμούνται για τη σχέση της με τον Yves Saint Laurent. Η σημασία αυτής της σχέσης συνοψίζεται στον τίτλο του Paris Match όταν εκείνη απεβίωσε 3 χρόνια μετά τον διάσημο σχεδιαστή: «Ο δεύτερος θάνατος του Yves Saint Laurent».

Alexander McQueen και Isabella Blow

Συντάκτρια μόδας, κυνηγός ταλέντων και style icon. Η Isabella Blow ήταν μία από τις πιο ισχυρές φιγούρες στην βιομηχανία της μόδας, ανακαλύπτοντας ταλέντα για τους Philip Treacy και Alexander McQueen, των οποίων ήταν και μούσα. Ήταν το 1992 όταν η Isabell στην τελετή λήξη του Central Saint Martins στο Λονδίνο, ερωτεύτηκε τη συλλογή ενός νέου σχεδιαστή με το όνομα Alexander. Τα σχέδιά του ήταν ένα μείγμα σκότους και παραμυθιού, χαρακτηριστικά που φαίνεται πως περιέγραφαν απόλυτα και την ίδια, η οποία αγόρασε όλα τα κομμάτια της συλλογής του για 5.000 λίρες ξοδεύοντας όλες της τις οικονομίες. Ήταν η αρχή μιας υπέροχης φιλίας που δυστυχώς έληξε άδοξα. Η Blow συμβούλεψε τον εμβληματικό σχεδιαστή να αφήσει το πρώτο του όνομα Lee και να κρατήσει το μεσαίο του Alexander που ήταν πιο... αριστοκρατικό. Με τη βοήθεια της, η καριέρα του McQueen απογειώθηκε μέχρι που έγινε καλλιτεχνικός διευθυντής του οίκου Givenchy. Δυστυχώς η φιλία τους χάλασε όταν εκείνος αρνήθηκε να της δώσει μια θέση επί πληρωμή στον οίκο. Η Blow έχοντας διαγνωστεί με διπολική διαταραχή, καρκίνο των ωοθηκών και κατάθλιψη, αυτοκτόνησε το 2007. Ο McQueen πήγε στην κηδεία της και της αφιέρωσε το επόμενο fashion show του ως φόρο τιμής -πριν βρει το ίδιο τραγικό τέλος αυτοκτονώντας το 2010.

Elsa Schiaparelli και Salvador Dalì

Δεν έχουν μόνο οι άνδρες σχεδιαστές μούσες. Η Elsa Schiaparelli, γνωστή και ως The "Schiap", μια σχεδιάστρια με ευγενή καταγωγή και επαναστατικό πνεύμα, συνάντησε τον εκκεντρικό σουρεαλιστικό καλλιτέχνη στο Παρίσι. Η επαφή τους είχε τέτοια αρμονία που γέννησε και στους δύο μια απίστευτη δημιουργικότητα. Η Elsa δημιούργησε πρώτο το εμβληματικό λευκό φόρεμα με τον κεντημένο αστακό που προκάλεσε τις μέχρι τότε κοινωνικές νόρμες και στιλιστικές επιλογές. Ο συμβολισμός αυτού του φορέματος βέβαια είναι βαθύτερος. Η Schiaparelli ζήτησε από τον Dalí να σχεδιάσουν αυτό το φόρεμα για την Wallis Simpson, Δούκισσα του Windsor, μια γυναίκα αντικείμενο πόθου για πολλούς (αργότερα ο Βασιλιάς Edward VIII παραιτήθηκε από το θρόνο για να την παντρευτεί). Ο λόγος ήταν ότι ο Dalí έβλεπε τον αστακό ως σεξουαλικό πλάσμα, τόσο για την αφροδισιακή του επίδραση, όσο και για τα μυστηριώδη γεννητικά του όργανα. Ακολούθησαν πολλά ακόμη όπως τα χείλη της Mae West σε ζώνη, η τσάντα σε σχήμα τηλεφώνου, τα καπέλα με φτερά και γούνα. Ίσως αυτό που τους ένωνε να ήταν η εκκεντρική τους φύση -άλλωστε κάποτε ο Dalì είχε κυκλοφορήσει στους δρόμους του Παρισιού με μια λεοπάρδαλη, ενώ η Schiaparelli είχε προσπαθήσει να φάει λουλούδια όταν ήταν μικρή για να γίνει πιο όμορφη. «Η συνεργασία με καλλιτέχνες μου έδωσε μια αίσθηση ενθουσιασμού. Ένιωθω ότι με στήριζαν και με καταλάβαιναν κάποιοι πέρα από την ακατέργαστη και βαρετή πραγματικότητα του να φτιάχνεις ένα φόρεμα για να πουλήσεις», είχε πει η Elsa.

Jean Paul Gaultier και Madonna

Άλλη μια φιλική και επαγγελματική σχέση που ξεκίνησε στραβά και άλλαξε στην πορεία. Στην πρώτη τους συνάντηση, η Madonna σνόμπαρε τα σκίτσα του σχεδιαστή και αγνόησε την πρόταση συνεργασίας που της έκανε. Την επόμενη χρονιά ωστόσο, το 1989, η pop τραγουδίστρια αποφάσισε να αναδιαμορφώσει την εικόνα της και επέλεξε να εμπιστευτεί τελικά τον Gaultier. Ή συνέχεια είναι γνωστή. Εκείνος εμπνευσμένος από την ροκ και αμφιλεγόμενη προσωπικότητά της, σχεδίασε τον εμβληματικό κορσέ με το τριγωνικό σουτιέν για την περιοδεία της Blonde Ambition Tour 1990. Η εικόνα αυτή έγινε συνώνυμη του brand του και η πιο ιστορική φωτογραφία της Madonna. Από τότε οι δύο τους παραμένουν καλοί φίλοι, ενώ σε συνέντευξή του ο Gaultier έχει παραδεχθεί ότι έχει ζητήσει το χέρι της σε γάμο τρεις φορές. Το τελευταίο εντυπωσιακό look που σχεδίασε για την pop star ήταν η τουαλέτα που φόρεσε στο Met Gala το 2018.

Azzedine Alaïa και Grace Jones

Η πιο διάσημη μούσα του Alaïa είναι πιθανόν η Naomi Campbell η οποία τον έχει αποκαλέσει επανειλημμένα «πατέρα» γιατί την βοήθησε και της στάθηκε πολύ στην αρχή της καριέρας της. Πριν την μαύρη γαζέλα όμως, ο Azzedine είχε ακόμα μία μελαμψή μούσα, την Grace Jones. Η τζαμαϊκανή ηθοποιός έπαιξε στην ταινία "A view to a kill" ως κακιά πριν τελικά γίνει Bond κορίτσι και ένα από τα πράγματα που την καθιέρωσαν ως εμβληματική φιγούρα για το ρόλο ήταν τα ρούχα που σχεδίασε για εκείνη ο Azzedine. Είχε μία μη συμβατική ομορφιά που έσπασε τα στερεότυπα στον κόσμο της μόδας εκείνη την εποχή. Η Jones και ο Alaïa έγιναν πολύ στενοί φίλοι κι εκείνη μέχρι που τον κουβάλησε (ναι τον κουβάλησε) στη σκηνή το 1984 για να παραλάβει το βραβείο Best Collection of the Year στα Oscars de la Monde.