Μόδα είναι και γυρίζει: Ποιος αποφασίζει πότε αλλάζουν τα fashion trends;

Από τα ελάχιστα σίγουρα πράγματα που ξέρουμε, είναι ότι η ζωή και η μόδα κάνουν …κύκλους! Ειδικά στη μόδα, τα trends επαναλαμβάνονται ελαφρώς παραλλαγμένα, έρχονται πίσω τάσεις που ορκιζόμασταν ότι δεν θα ξαναβάλουμε πάνω μας, ακόμα και από εποχές όπως τα 90s και τα 00s, δεκαετίες που ως ανθρωπότητα δεν πρέπει να είμαστε και τόσο περήφανοι για το στιλ τους – φυσικά υπάρχουν και φωτεινές εξαιρέσεις but that’s not the point.

Η μόδα είναι παντού. Το καθετί που φοράμε έχει την ιστορία του και τη δική του προέλευση. Ακόμα κι αν δεν είσαι αυτό που λέμε fashionista ή δεν σε πολυνοιάζει κιόλας, υποθέτω ότι ψωνίζεις ρούχα για να μην κυκλοφορείς σαν πρωτόπλαστος, σωστά;  Αυτό σημαίνει ότι αποτελείς μέρος του καπιταλιστικού γραναζιού και θύμα των πολυεθνικών της βιομηχανίας της μόδας – που θα λέγανε και κάποιοι φίλοι μου. Στα σοβαρά, εάν ψωνίζεις, είσαι μέρος μιας βιομηχανίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων – είσαι καταναλωτής. Και η μόδα το γνωρίζει. Έτσι, ο κλάδος βρίσκεται σε συνεχή κίνηση.

Έχεις όμως αναρωτηθεί ποτέ ποιος παίρνει τις αποφάσεις για τις τάσεις της μόδας; Πώς αποφασίζουν οι έμποροι λιανικής ποια ρούχα θα βάλουν στα μαγαζιά τους; Πώς η τάση μετατρέπεται σε παγκόσμιο φαινόμενο; Η βιομηχανία της μόδας δεν αφορά μόνο ανθρώπους που δημιουργούν ρούχα αλλά είναι κάτι παραπάνω – είναι επιστήμη (ναι, μη γελάς!) και όσοι εμπλέκονται πρέπει να είναι συνεχώς ενημερωμένοι για το τι συμβαίνει στον κόσμο.

Τι είναι trend; Τα microtrends και macrotrends στον χώρο της μόδας

Με απλά λόγια, trend είναι οι τάσεις της μόδας που γίνονται viral. Αν είναι μια δημοφιλής τάση, τότε σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι θέλουν να την ακολουθήσουν και συνήθως κρατάει για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο – και αυτό είναι που ξεχωρίζει το trend από το «all time classic». Σε κάθε κολοσσό της μόδας που σέβεται τον εαυτό του, υπάρχουν εκείνοι που ονομάζουμε «μάντεις των trends». Είναι εκείνοι που προβλέπουν ποιο θα είναι το επόμενο trend και επικεντρώνονται σε δύο συγκεκριμένους τύπους τάσεων: τις μικροτάσεις και τις μακροτάσεις (ΟΠΑ γίναμε). Τα microtrends, λοιπόν, είναι οι τάσεις που έρχονται και φεύγουν γρήγορα από την ζωή μας και εξαρτώνται από την εποχή. Π.χ. το καρό μπορεί να φοριέται τώρα αλλά σε 2-3 μήνες θα είναι παρελθόν ή τα τεράστια χοντροκομένα αθλητικά γνωστής εταιρείας που είχαν αγοράσει όλοι, τώρα – ΔΙΚΑΙΩΣ! – δεν τα φοράει κανείς. Τα macrotrends από την άλλη παραμένουν στο προσκήνιο για καιρό. Όταν μιλάμε για τα macrotrends, είναι σα να αναφερόμαστε στο «στιλ της δεκαετίας». Π.χ. τα παντελόνια καμπάνα ήταν η τάση κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970.

Να αναφέρουμε εδώ, πως τα macrotrends δεν αφορούν αποκλειστικά το στιλ αλλά μπορεί να είναι και μια πρωτοβουλία όπως, για παράδειγμα, η βιωσιμότητα στη μόδα. Τα απόβλητα και η ρύπανση που παράγει η βιομηχανία της μόδας. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε έρευνα που έγινε το 2020: «Η παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων εκτιμάται ότι ευθύνεται για το 20% περίπου της παγκόσμιας ρύπανσης των καθαρών υδάτων από προϊόντα βαφής και φινιρίσματος. Το πλύσιμο των συνθετικών υφασμάτων απελευθερώνει ετησίως περίπου 0,5 εκατ. τόνους μικροϊνών στους ωκεανούς…

Το πλύσιμο των συνθετικών ρούχων ευθύνεται για το 35% των πρωτογενών μικροπλαστικών που απελευθερώνονται στο περιβάλλον. Ένα και μόνο φορτίο πλυντηρίου με ρούχα από πολυεστέρα μπορεί να αποβάλει 700.000 μικροπλαστικές ίνες που μπορούν να καταλήξουν στην τροφική αλυσίδα. Επιπλέον, Εκτιμάται ότι ο κλάδος της μόδας ευθύνεται για το 10% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα —περισσότερο από τις διεθνείς πτήσεις και τις θαλάσσιες μεταφορές μαζί».

Έτσι η μόδα αναγκάζεται να αλλάξει τις τακτικές της και να στραφεί σε μια πιο φιλική προς το περιβάλλον στρατηγική.

Τι επηρεάζει τις τάσεις της μόδας;

Η pop culture, η τηλεόραση, οι ταινίες, τα social media, η πολιτική, η οικονομία είναι μερικοί από τους παράγοντες που μας οδηγούν στις επιλογές μας για το «τι θα φορέσουμε σήμερα».

Η βιομηχανία της μόδας φυσικά και επηρεάζει τις εξελίξεις και δημιουργεί τάσεις. Αυτές τις τάσεις παρακολουθούμε και στην πασαρέλα κατά τη διάρκεια των εβδομάδων μόδας. Όλοι οι οίκοι και οι σχεδιαστές συνεργάζονται με πρακτορεία «πρόβλεψης τάσεων» (ναι, είναι υπαρκτό πράγμα!). Έτσι ορίζονται τα patterns, τα χρώματα, τα υφάσματα που θα φορεθούν την επόμενη χρονιά. Η χρωματική παλέτα για παράδειγμα που επιλέγουν οι σχεδιαστές δεν βασίζεται αποκλειστικά στο δημιουργικό τους όραμα αλλά λαμβάνουν υπόψη ιδρύματα όπως η Pantone που βγάζει κάθε χρόνο το χρώμα της χρονιάς.

Οι τάσεις δεν εντοπίζονται μόνο στο runway αλλά και στον δρόμο. Το street style και η προσωπική πινελιά του καθενός μπορούν να επηρεάζουν τις τάσεις της επόμενης χρονιάς. Ακόμα κι όταν το στιλ μας είναι μοναδικό, όλοι έχουμε πρόσβαση στις ίδιες  πηγές και επεξεργαζόμαστε κοινές εικόνες. Γι’ αυτό αν και το στιλ του καθενός είναι μοναδικό, υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά, το «κοινό στιλ». 

Ποιος είναι ο «κύκλος ζωής των τάσεων»;

Όπως αναφέραμε παραπάνω οι τάσεις της μόδας κάνουν τον κύκλο τους και μάλιστα περνούν 5 στάδια από την εισαγωγή τους στη ζωή μας μέχρι την απόσυρσή τους: εισαγωγή, ανέλιξη, κορυφή, πτώση, απαρχαίωση.

Δεδομένου ότι οι τάσεις λειτουργούν σε κύκλους, ορισμένες συνηθίζουν να επιστρέφουν στην επικαιρότητα. Σίγουρα έχετε ανοίξει την ντουλάπα των γονιών σας κι έχετε σουφρώσει vintage κομμάτια τα οποία φοράτε. Πολλά brands επανακυκλοφορούν items από παλιές τους συλλογές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί η Prada η οποία επαναλάνσαρε τη nylon bag η οποία κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1984. Το 2019, το brand έβγαλε τη νέα mini bag Re-nylon Re-edition και μάλιστα ο ιστότοπος Lyst την ανακήρυξε τσάντα της χρονιάς για το 2022 – σχεδόν 40 χρόνια μετά την κυκλοφορία της.

Όσο λοιπόν κι αν θέλουμε να κατηγορήσουμε τα μεγάλα brands για την επιστροφή της μόδας του 2000, φέρουμε …μερίδιο ευθύνης! Τα low rise jeans δεν «φορέθηκαν» μόνα τους και πήραν τους δρόμους! Οι τάσεις της μόδας εμφανίζονται και εξαφανίζονται από το πουθενά και μπορούν να επιστρέψουν χωρίς κάποιον προφανή λόγο. Όσοι προβλέπουν τις τάσεις, πρέπει να ναι πάντα σε εγρήγορση, να παρατηρούν τι φορούν οι celebrities, τι αποφασίζουν οι σχεδιαστές να παράξουν και κυρίως τι προσελκύει τους καταναλωτές. Μέσα από αυτόν τον κύκλο παράγεται η μόδα – από εμάς για εμάς.