5 σχεδιαστές μόδας που ξεκίνησαν ως αρχιτέκτονες

Η αρχιτεκτονική χτίζει, η μόδα ράβει. Πρόκειται για δύο παράλληλους κόσμους, οι οποίοι όμως μπορούν και να διασταυρωθούν. Τόσο οι αρχιτέκτονες όσο και οι σχεδιαστές μόδας επικεντρώνονται στην ιδέα της κατασκευής. Και παρόλο που τα αντικείμενά τους είναι διαφορετικά, και οι δύο στοχεύουν στη μορφή, την ομορφιά και τη λειτουργικότητα. Όπως είχε πει κάποτε η Coco Chanel: «Η μόδα είναι αρχιτεκτονική, είναι ζήτημα αναλογιών». Η μόδα μπορεί να παρουσιάζεται περισσότερο ανάλαφρη, ανέμελη και παροδική, και η αρχιτεκτονική να «διαφημίζεται» περισσότερο αυστηρή μέσα στη μονιμότητά της, και οι δύο όμως προσπαθούν να προτείνουν κάτι καινούργιο και εντυπωσιακό και ταυτόχρονα να επιλύσουν διάφορα προβλήματα που ανακύπτουν. Σχήματα απλά, όπως ο κύκλος ή το τετράγωνο, αλλά και πιο σύνθετα μεταφράζονται σε χώρους για να ζήσεις ή ρούχα για να ντυθείς. Τόσο η αρχιτεκτονική όσο και η μόδα προσφέρουν ένα καταφύγιο για το ανθρώπινο σώμα σε μικρότερη ή μεγαλύτερη κλίμακα ενώ περιέχουν μέσα τους την επιστήμη και την τέχνη. Το σίγουρο είναι ότι όσο συνεχίζουμε να συγκρίνουμε τους δύο αυτούς κόσμους, τόσο τα όρια μεταξύ τους αρχίζουν να θολώνουν. Και ναι, μπορεί η μόδα να είναι φευγαλέα, μπορεί όμως να εμπνεύσει την αρχιτεκτονική -και το Interior design και το product design και τον σχεδιασμό επίπλων και τόσα άλλα- και το αντίστροφο. Μερικά από τα διασημότερα ονόματα στον χώρο της μόδας ξεκίνησαν να σπουδάζουν αρχιτεκτονική, στην πορεία όμως την απαρνήθηκαν και στράφηκαν στον χώρο της μόδας αποδεικνύοντας ότι για τους δημιουργικούς ανθρώπους δεν υπάρχουν σύνορα. Η δημιουργία είναι εύπλαστη να πάρει οποιαδήποτε μορφή θελήσεις να της δώσεις.

Οι μεγάλοι σχεδιαστές μόδας που ξεκίνησαν ως αρχιτέκτονες

Pierre Balmain

Το 1933, τη χρονιά που η 50χρονη τότε Coco Chanel παρουσίαζε στο Παρίσι το μετέπειτα σήμα κατατεθέν του Οίκου Chanel, την καμέλια, διακοσμώντας με αυτήν ένα μαύρο κοστούμι, στην ίδια πόλη ο Balmain περνούσε την πόρτα της Σχολής Καλών Τεχνών την διάσημη, Ecole des Beaux-Arts. Ήθελε να γίνει αρχιτέκτονας, αυτό ήταν το αρχικό πλάνο, το οποίο όμως θα εγκατέλειπε λίγο αργότερα προκειμένου να ακολουθήσει τον χώρο της μόδας. Επέλεξε να μαθητεύσει στο ατελιέ του Lucien Lelong μαζί με τον Christian Dior την ώρα που στο βάθος και έξω από αυτό το δημιουργικό περιβάλλον με τα πατρόν, τις ραπτομηχανές και τις βελόνες, ένας πόλεμος ερχόταν με φόρα να ντύσει στα μαύρα ολόκληρη την Ευρώπη. Με τη λήξη του πολέμου και το τέλος της γερμανικής Κατοχής, μπορεί να μην υπήρχαν πολλά υφάσματα, όμως ο δρόμος της Haute Couture ήταν πλέον ανοιχτός για τον Balmain ο οποίος το 1945 έκανε μια στάση στο νούμερο 44 της rue Francois 1er, ίδρυσε τον οίκο μόδας Balmain και ξεκίνησε να παίρνει μέτρα στη μεταπολεμική Ευρώπη δίνοντας νέα πνοή στην παριζιάνικη υψηλή ραπτική. Όπως φάνηκε στη μετέπειτα πορεία του, η αρχιτεκτονική την οποία είχε απαρνηθεί θα έπαιζε ουσιαστικό ρόλο στις δημιουργίες του. Επηρεασμένος από τις αρχιτεκτονικές φόρμες και τη σχεδιαστική σκέψη, αντιμετώπιζε τη δημιουργία ενός φορέματος όπως θα έκανε με ένα οικοδόμημα. Παρομοίαζε μάλιστα τη δουλειά του με την κατασκευή κτιρίων, έχοντας σαν επιθυμία να προσφέρει μέσα από τα ρούχα του ομορφιά και ταυτόχρονα λειτουργικότητα. Αποφεύγοντας τους πειραματισμούς, έχτισε με θηλυκές και διαχρονικές φόρμες το DNA του οίκου του, σχεδιάζοντας ρούχα που βασίζονταν σε πλούσια υφάσματα συχνά διακοσμημένα με περίτεχνα κεντήματα, εφαρμοστά στη μέση, συνοδευόμενα από μακριές και γεμάτες φούστες. Αυτή η διαχρονικότητα και κομψότητα των σχεδίων του, ήταν που τον έκανε αγαπητό στην Ευρωπαϊκή αριστοκρατία αλλά και την ελίτ του Χόλιγουντ. Μάλιστα, η Γερτρούδη Στάιν –διάσημη συγγραφέας του 20ού αιώνα– είχε χαρακτηρίσει τις δημιουργίες του ως το «New French Style», μια ανανεωμένη Παριζιάνικη υψηλή ραπτική μετά την Γερμανική Κατοχή.

«Η ραπτική είναι η αρχιτεκτονική της κίνησης» συνήθιζε να λέει χαρακτηριστικά ο Balmain, σχεδιάζοντας glamorous ρούχα -από μετάξι, γούνα, σατέν και ταφτά-, όπως στράπλες βραδινές τουαλέτες με εσάρπες και ρομαντικές φουσκωτές φούστες ή κομψά ταγέρ στα οποία έδειχναν ιδιαίτερη προτίμηση για τις εμφανίσεις τους στη μεγάλη οθόνη αλλά και εκτός αυτής, stars όπως η Sophia Loren, η Brigitte Bardot, η Marlene Dietrich η Κatharine Hepburn, κ.ά. Πέθανε στις 29 Ιουνίου του 1982.

Tom Ford

Γεννημένος στο Τέξας το 1961, θεωρείται ένας από τους πιο καταξιωμένους σχεδιαστές μόδας παγκοσμίως, ο οποίος συνέβαλλε στη σωτηρία και αναγέννηση του πολυτελούς οίκου μόδας Gucci τη δεκαετία του 1990. Ο Tom Ford, ο οποίος κατάφερε και εκτόξευσε την αξία του ημιθανή οίκου μέσα σε λίγα μόλις χρόνια, έχει υπογραμμισμένο με Stabilo στο βιογραφικό του και ένα πτυχίο Interior Architecture από την φημισμένη σχολή Parsons School of Design στη Νέα Υόρκη. Ήταν το 1994 όταν ανέλαβε τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στον θρυλικό οίκο μόδας που είχε ιδρύσει ο Guccio Gucci το 1921 στη Φλωρεντία. Εκεί, μέχρι και το 2004 μετάγγισε την αισθητική και τις γνώσεις που είχε αποκομίσει από τις σπουδές του στην Αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων, σώζοντας τελικά από την κατρακύλα τον ιταλικό οίκο, ενώ το 2005 ίδρυσε το δικό του label, «Tom Ford». Ταλαντούχος και πολυπράγμων έχει χτίσει μια αυτοκρατορία στον τομέα της ομορφιάς και των καλλυντικών,ενώ έχει ασχοληθεί και με την σκηνοθεσία σχεδιάζοντας ταυτόχρονα όπως έχει πει, όχι μόνο τα ρούχα αλλά και ολόκληρο τον κόσμο, δηλαδή το χώρο που οι χαρακτήρες ζουν και πεθαίνουν στη μεγάλη οθόνη. Τελευταία του ενασχόληση αποτελεί η αγορά ακινήτων, κομμάτια της Αμερικανικής ιστορίας, που ανήκαν σε εμβληματικές μορφές. Συγκεκριμένα, αγόρασε το 2023 τη θερινή κατοικία που περνούσε τα παιδικά της καλοκαίρια η Jackie Kennedy Οnassis στα Χάμπτονς έναντι 52 εκατομμυρίων δολαρίων. Νωρίτερα, το 2019, είχε αποκτήσει και το σπίτι του θρυλικού σχεδιαστή των 70s, Ηalston στο Μανχάταν έναντι 18 εκατομμυρίων δολαρίων, ανακαινίζοντάς το και επαναφέροντας το γκλάμουρ της εποχής του Studio 54 στο οποίο ο Halston ήταν θαμώνας.

Virgil Abloh

Ίσως η πιο αξιοσημείωτη περίπτωση αρχιτέκτονα ο οποίος έγινε σχεδιαστής μόδας, είναι αυτή του Virgil Abloh, του αείμνηστου καλλιτεχνικού διευθυντή του οίκου Louis Vuitton o οποίος έφυγε από τη ζωή το 2021 σε ηλικία 41 ετών.

Πριν μεταπηδήσει στον χώρο του fashion design, είχε αποκτήσει μεταπτυχιακό ως Πολιτικός Μηχανικός και Αρχιτέκτονας, από το Ilinois Institue of Technology. Η αρχή της καριέρας του τοποθετείται το 2009 στην Αιώνια Πόλη, καθώς ξεκίνησε να κάνει την πρακτική του στον οίκο Fendi στη Ρώμη -μαζί με τον ράπερ Kanye West– ενώ το 2012 ίδρυσε το δικό του label, το street wear brand, με την ονομασία Off-White. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του ο ιδιοφυής σχεδιαστής, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο να διερευνήσει τους δεσμούς μεταξύ μόδας και αρχιτεκτονικής, εμπνεόταν από το κίνημα Bauhaus, ενώ το 2018 είχε μπει στη λίστα του περιοδικού «Time» με τους 100 σημαντικότερους ανθρώπους στον κόσμo.Ταλαντούχος και πολυπράγμων. μπορεί τη μια στιγμή να σχεδίαζε έπιπλα και εξώφυλλα άλμπουμ, να έκανε έκθεση με τα έργα που είχε δημιουργήσει σε κάποια γκαλερί ή να έπαιζε μουσική σαν DJ καλεσμένος κάπου στον κόσμο. Έχτιζε ακριβώς έναν κόσμο όπως τον είχε φανταστεί και με την αισθητική που τον συγκινούσε, ενώ κάποια στιγμή είχε δηλώσει αινιγματικά: «Οι νέοι αρχιτέκτονες μπορούν ν’ αλλάξουν τον κόσμο με το να μην χτίζουν κτίρια».

Gianni Versace

Μια από τις πιο δημιουργικές δυνάμεις στον πλανήτη και από τους σημαντικότερους σχεδιαστές μόδας του 20ού αιώνα, ο Τζιάνι Βερσάτσε ήξερε ακριβώς πώς να κατασκευάσει ρούχα, χτίζοντας την αυτοπεποίθηση σε όποια γυναίκα επέλεγε τις δημιουργίες του. Ιδρυτής του οίκου Versace, ο ιταλός μόδιστρος έφτιαξε το πρώτο του φόρεμα σε ηλικία 9 ετών επηρεασμένος προφανώς από την μητέρα του που ήταν μοδίστρα. Στη συνέχεια παρακολούθησε και εκείνος μαθήματα αρχιτεκτονικής, τελικά όμως ακολούθησε τον χώρο της Μόδας. Η εμβληματική Μέδουσα έγινε σήμα κατατεθέν του οίκου, ενώ όλες του οι δημιουργίες, πληθωρικές και εξωστρεφείς, αντλούσαν έμπνευση από την Αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη. Άνθρωπος της εποχής του, θαρραλέος και maximal, ήταν ένας artisan ο οποίος κοιτώντας το παρελθόν προσπαθούσε να καταλάβει και να δημιουργήσει το μέλλον. Σε εκείνη την δημιουργική του πορεία, δεν έλειψε ποτέ, η ενασχόλησή του με το interior design και την αρχιτεκτονική και ας μην είχε αποφοιτήσει από κάποια διάσημη σχολή. Συλλέκτης σημαντικών έργων Τέχνης, κλασσικών και μοντέρνων, λάτρευε την κλασσική διακόσμηση καθώς και τα σχέδια που προέρχονταν από ψηφιδωτά ή διάφορες άλλες πηγές του αρχαίου κόσμου. Είχε σχεδιάσει σειρά πολυτελών επίπλων, πορσελάνινα σερβίτσια και υφάσματα ενώ είχε επιμεληθεί και την εσωτερική διακόσμηση στην κατοικία του, την εντυπωσιακή έπαυλη Casa Casuarina στο Μαϊάμι.

Επιπλέον, ο οίκος Versace, υπήρξε ο πρώτος οίκος Μόδας ο οποίος τη δεκαετία του 1980 δημιούργησε το Palazzo Versace ένα project που αφορούσε τη δημιουργία ξενοδοχείων, το interior των οποίων είχε επιμεληθεί ο ίδιος και η αδελφή του η Donatella. «Νομίζω ότι ευθύνη του σχεδιαστή είναι να προσπαθεί να σπάσει τους κανόνες και να ξεπεράσει τα εμπόδια» υποστήριζε χαρακτηριστικά. Στο χώρο της Μόδας, μια από τις πιο διάσημες δημιουργίες του αποτέλεσε το διαβόητο μεταλλικό χρυσό φόρεμα «Oroton» το οποίο μοιάζει με ένα πολύ εκλεπτυσμένο δίχτυ και το οποίο παρουσίασε το μακρινό 1982. Το τέλος ήρθε πολύ νωρίς για τον διάσημο μόδιστρο, καθώς δολοφονήθηκε στις 15 Ιουλίου του 1997 σε ηλικία 50 ετών έξω από το σπίτι του, τη βίλα Casa Casuarina στο Μαϊάμι.

Thierry Mugler

Ήταν τη δεκαετία του 1970 όταν ο Μanfred Thierry Mugler (όπως είναι το πλήρες όνομά του), ίδρυσε τον ομώνυμο οίκο μόδας ο οποίος τα επόμενα χρόνια θα βρισκόταν κάτω από τους προβολείς  της δημοσιότητας λόγω της avant-garde, αρχιτεκτονικής και μαζί  θεατρικής και υπερ-θηλυκής προσέγγισης που είχε για την haute-couture. Καθόρισε το look των 80s με τις ανεστραμμένες τριγωνικές σιλουέτες με τους φαρδιούς ώμους και την μικροσκοπική μέση και βάδισε θαρραλέα στα catwalks, ανακατεύοντας με τρόπο ριζοσπαστικό τη μόδα, με την ποπ κουλτούρα και διάφορα φετιχιστικά στοιχεία. Είχε σπουδάσει κλασσικό  χορό ενώ στη συνέχεια είχε  εκπαιδευτεί στον χώρο του interior design, φοιτώντας στο Στρασβούργο όπου και είχε γεννηθεί, στο School of Decorative Arts.  Την αγάπη  και  την αφοσίωσή του στην αρχιτεκτονική είχε  εκφράσει κάποια στιγμή λέγοντας:  «Είμαι ένας αρχιτέκτονας που επανεφευρίσκει  ολοκληρωτικά  το γυναικείο σώμα».  Oραματιστής, ιδιοφυής και με μια ανεξάντλητη φαντασία,  είχε ντύσει με τις δημιουργίες του αμέτρητους celebrities από τον David Bowie με φαντεζί  πράσινο φιστικί κοστούμι το 1991, μέχρι τη Madonna, τον Μichael Jackson, τη Demi Moore, την Beyonce και  την Kim Kardashian με  το θρυλικό σήμερα “Wet dress”από latex, στο Μet Gala το 2019.

Είχε σχεδιάσει ρούχα για το θέατρο, είχε σκηνοθετήσει το βίντεοκλιπ για το τραγούδι «Too Funky» του George Michael το 1992, είχε λανσάρει αρώματα (το θρυλικόAngel υπήρξε ένα από τα κορυφαία σε πωλήσεις αρώματα του 20^ου αιώνα)  ενώ τα shows του ήταν ένα  υπερθέαμα, για τη δημιουργία των οποίων αντλούσε έμπνευση από το χώρο της επιστημονικής φαντασίας, τους δαίμονες, τους βρικόλακες, τα ρομπότ κ.α. Κάποτε είχε πει: «Έφτιαχνα ρούχα γιατί αναζητούσα κάτι το οποίο δεν υπήρχε.  Έπρεπε να προσπαθήσω να δημιουργήσω το δικό μου κόσμο». Πέθανε από φυσικά αίτια,  στις 23 Ιανουαρίου του 2022 σε ηλικία 73 ετών  στην κατοικία του, κοντά στο Παρίσι.