15°
Μια δραματοποιημένη βιογραφία που ανεβαίνει σε νεουορκέζικο θέατρο, επιχειρεί να φωτίσει τη ζωή του ΜακΚουίν όχι μόνο ως σχεδιαστή, αλλά ως άνθρωπο με πάθη, πληγές και αντιφάσεις
Ο Αλεξάντερ ΜακΚουίν (Alexander (Lee) McQueen) ο οποίος πέθανε στις 11 Φεβρουαρίου 2010, σε ηλικία 40 ετών, ήταν, είναι, και θα παραμένει ένας από τους πλέον επιδραστικούς σχεδιαστές μόδας της σύγχρονης εποχής — όχι απλώς για τα ρούχα του, αλλά γιατί υπήρξε θεατρικός στο DNA της δημιουργίας του. Από τις πιο ακραίες πασαρέλες του μέχρι τις σκοτεινές διεκδικήσεις του κορμιού, της ταυτότητας, της καταγωγής, ο ΜακΚουίν δεν δημιουργούσε απλώς ρούχα· έστηνε παραστάσεις.
Ο Αλεξάντερ ΜακΚουίν ήταν ο σχεδιαστής που μεταμόρφωνε την πασαρέλα σε θέατρο, την ιδέα σε ναό, το ένδυμα σε αφήγηση. Είναι λοιπόν λογικό, (και ίσως αναγκαίο;), να υπάρχει μια θεατρική τιμητική παράσταση γι’ αυτόν — να ανέβει ένα έργο που αφηγείται τη ζωή, την τέχνη και τα φαντάσματα που τον στοίχειωναν.
Ο “Οίκος ΜακΚουίν” είναι μία θεατρική παράσταση σαν δραματοποιημένη βιογραφία που επιχειρεί να φωτίσει τη ζωή του Αλεξάντερ (Λι) ΜακΚουίν όχι μόνο ως σχεδιαστή, αλλά ως άνθρωπο με πάθη, πληγές και αντιφάσεις. Το έργο έγραψε η αμερικανίδα δραματουργός και σεναριογράφος Ντάρα Κλάουντ, σκηνοθετεί ο “οπερετικός” Σαμ Χέλφριτς από τη Νέα Υόρκη και τον πρωταγωνιστικό ρόλο υποδύεται ο Λιούκ Νιούτον, γνωστός από τη σειρά “Bridgerton”.
Άλλη βασική παρουσία είναι η Έμιλι Σκίνερ ως η μητέρα του ΜακΚουίν, Τζόις, και η Κάθριν Λεφρέρ ως παντοτινή φίλη του Αλεξάντερ, Ιζαμπέλα Μπλόου. Ο Γκάρι Τζέιμς ΜακΚουίν, ο ανιψιός του σχεδιαστή, λειτουργεί ως “δημιουργικός διευθυντής”, μια γέφυρα μεταξύ της ιστορικής κληρονομιάς και της θεατρικής αναπαράστασης του σύμπαντος του αγαπημένου του θείου. Το έργο έκανε πρεμιέρα στις 9 Σεπτεμβρίου 2025 στο The Mansion at Hudson Yards στη Νέα Υόρκη και πήρε παράταση με περιορισμένο αριθμό παραστάσεων.
Ένα εξαιρετικό μυαλό με αισθητήριο μόδας και θεατράλε ύπαρξης που υπήρξε μέντορας και παθιασμένη υποστηρίκτρια του ΜακΚουίν. Ήταν η πρώτη που αγόρασε τη συλλογή της αποφοίτησής του από τη Σχολή Σεντ Μάρτινς (με θέμα τον Τζακ τον Αντεροβγάλτη), βλέποντας σε αυτόν κάτι που πολλοί άλλοι δεν έβλεπαν ακόμη — το ταλέντο, την τρέλα, το όραμα.
Η σχέση τους ήταν πολυεπίπεδη: Η Μπλόου δεν ήταν μόνο πελάτης ή κριτικός· ήταν μούσα, φίλη, ενίοτε σύμβουλος· και η αλληλεπίδρασή τους υπογραμμίζεται στην παράσταση ως κρίσιμο στοιχείο που “ανάγκασε” τον ΜακΚουίν να πιστέψει στη δουλειά του και να πάρει ρίσκα. Η Ιζαμπέλα πέθανε στις 7 Μαΐου 2007, σε ηλικία 48 ετών, από δηλητηρίαση λόγω κατάποσης παρασιτοκτόνου. Αυτοκτόνησε.
Ο Αλεξάντερ ΜακΚουίν υπήρξε μέντορας και στενός καθοδηγητής του ανιψιού του, Γκάρι Τζέιμς ΜακΚουίν, τον οποίο εισήγαγε στον κόσμο της μόδας και της τέχνης. Μετά τον θάνατο του σχεδιαστή, ο Γκάρι Τζέιμς ανέλαβε να συνεχίσει την καλλιτεχνική του κληρονομιά, δημιουργώντας έργα και συλλογές που αντλούν έμπνευση από το όραμα του θείου του. Στη συγκεκριμένη παράσταση έχει αναλάβει έναν ιδιαίτερο ρόλο ως δημιουργικός διευθυντής. Αυτό σημαίνει ότι συνέβαλε στην επιμέλεια του οράματος, στη διατήρηση της αυθεντικότητας των κοστουμιών, των υφών, των αρχείων, των θεματικών στιγμών της ζωής του ΜακΚουίν, ώστε η παράσταση να μην είναι απλώς μία βιογραφία-σόου αλλά να μοιάζει με βιωματικό πορτρέτο.
Επιπλέον, η Ντάρα Κλάουντ, όταν έγραφε το κείμενο, είχε πρόσβαση σε συνεντεύξεις του σχεδιαστή, αλλά και συνομιλίες με τον Γκάρι Τζέιμς, πράγμα που βοήθησε να συμπεριληφθούν προσωπικά αποσπάσματα και κρίσιμες στιγμές που δεν ήταν τόσο δημόσιες.
Πάνω και πίσω από τη σκηνή
Η παράσταση δεν ακολουθεί γραμμική αφήγηση αλλά ελίσσεται μεταξύ παιδικής ηλικίας στο Ιστ Εντ του Λονδίνου, σπουδών, των επιδράσεων του στυλ του, των σχέσεων με τη μητέρα του και την Ιζαμπέλα Μπλόου, αλλά και της διαρκούς πάλης μεταξύ δημιουργίας και πίεσης. Το σκηνικό είναι αρκετά μινιμαλιστικό, με δύο πλατφόρμες που ανεβαίνουν και κατεβαίνουν, και με μεγάλες LED οθόνες που προβάλλουν εικόνες, πρότζεκτ, αρχειακό υλικό και φως, για να δημιουργούν εναλλασσόμενα θέματα, ατμόσφαιρες, τη μετακύλιση από την επιτυχία στο σκοτάδι.
Ο Λιουκ Νιούτον μελέτησε βαθειά επιδείξεις μόδας, παλιές συνεντεύξεις, ντοκιμαντέρ για τον σχεδιαστή και μεγάλο μέρος της ερμηνείας του βρήκε σχήμα κατά τη διάρκεια των προβών όπου συνέβησαν έντονες συζητήσεις για το πώς να απεικονιστούν οι πιο ευαίσθητες στιγμές — ο θάνατος της μητέρας Τζόις, η ψυχική υγεία, η οικογενειακή πίεση.
Τα κοστούμια
Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της παράστασης είναι η παρουσία αρχειακού υλικού, με σχέδια και μοντέλα του ΜακΚουίν: 27 αυθεντικά κοστούμια και αξεσουάρ είναι εκτεθειμένα ως μέρος της παράστασης, πράγμα που δημιουργεί μία ωραία σχέση μεταξύ θεάτρου, θεατρικού μουσείου, και ατελιέ μόδας. Όσο για τα κοστούμια δεν είναι απλώς διακόσμηση ή “στολές” σκηνής· σχεδιάστηκαν έτσι ώστε να διατηρούν την αισθητική της δουλειάς του ΜακΚουίν — τις ακμές, τα χειροποίητα στοιχεία, τις υφές, τα drapings, τα “δράματα” της ύλης και του φωτός. Η σχεδιάστρια των κοστουμιών είναι η Κάι Βόις.
Παρασκήνιο και κριτικές
Πολλοί θεατές αναφέρουν ότι ο Λιούκ Νιούτον “αφανίζεται” μέσα στον ρόλο του ΜακΚουίν. Το buzz cut κούρεμα, το στυλ του και η ένταση με την οποία μεταβαίνει από παιδί Αλεξάντερ σε ώριμο σχεδιαστή δημιουργούν μια μεταμόρφωση που θεωρούν “σχεδόν τρομακτική” μεν, απολύτως πετυχημένη δε. Μετά από παραστάσεις, ο Νιούτον βγαίνει στην είσοδο της σκηνής του θεάτρου, χαιρετάει το κοινό, συζητά, παίρνει δώρα (κούπες, μπλουζάκια, κουκλάκια), υπογράφει αυτόγραφα και “εμπλουτίζει την εμπειρία” – αν και ένας φανατικός του ΜακΚουίν θα έλεγε ότι ο σχεδιαστής θα μισούσε να κάνει κάτι τέτοιο.
Οι θεατές και οι κριτικού συμφωνούν για μια σκηνή που ξεχωρίζει: όταν ο ΜακΚουίν ντύνει την Ιζαμπέλα Μπλόου με στολή τύπου Ζαν Ντ’Αρκ, με σπαθί, ως “πανοπλία” για την επικείμενη νοσηλεία της σε ψυχιατρική κλινική. Είναι φορτισμένη συναισθηματικά στιγμή αλλά και οπτικά εντυπωσιακή.Άλλη σκηνή που συζητιέται: η μητέρα του, Τζόις, του κάνει συνέντευξη “για το BBC”, με ερωτήσεις του κοινού – κάτι που, σχεδόν, ξεπερνά την αφηγηματική ροή της παράστασης αλλά εκφράζει και τη συναισθηματική σχέση του Αλεξάντερ με τη μητέρα του.Οι κριτικές αν και αντιφατικές, έκαναν ενθουσιώδη υποδοχή της παράστασης για την αισθητική και την εντυπωσιακή σκηνογραφία, την εκθεσιακή διάσταση των κοστουμιών και τις προβολές. Πολλοί επισημαίνουν ότι βλέπεις τον Οίκο ΜακΚουίν όπως σε έκθεση τέχνης, με δράμα και λάμψη.
Ο Αλεξάντερ ΜακΚουίν ήταν ένας σχεδιαστής που μετέτρεπε το προσωπικό και το τραυματικό σε καλλιτεχνία. Δεν φοβόταν να συγκρουστεί με την ομορφιά, την ευπάθεια, ακόμα και την “πολιτική του ρούχου”. Ξεπερνούσε τα όρια δημιουργώντας ρούχα που ήταν αφηγήσεις πόνου, έκστασης, ομορφιάς, νόμιζες έφτιαχνε τελετές για να εξορκίζει τους δαίμονες του – το γνωστό κλισέ που, όμως, εκφράζει κάθε θεατράνθρωπο.
Ο ΜακΚουίν μεγάλωσε στους δρόμους του Ιστ Εντ του Λονδίνου, όχι προνομιούχος, αλλά με μια ευαισθησία που έβλεπε βαθιά το παρελθόν, την ταυτότητα των φύλων, και είχε τη μητέρα του Τζόις ως πυξίδα. Η ίδια η Τζόις ήταν μούσα και κινητήρια δύναμή του· η απώλειά της ήταν καταλυτικό πλήγμα. Πολλοί λένε ότι μετά το θάνατό της, το έργο του ΜακΚουίν αποχρωματίστηκε. Η απώλεια του σκοτείνιασε τα χρώματα.
Ο Αλεξάντερ ήταν τεχνίτης — έμαθε ραπτική στην περίφημη οδό Σάβιλ Ρόου, εκεί που η αψεγάδιαστη βρετανική ραφή είναι θρησκεία, σπούδασε στο Σέντραλ Σεντ Μάρτινς — αλλά ήταν ταυτόχρονα εξερευνητής φαντασίας, πειραματιστής: δημιουργούσε μηχανικά κομμάτια, χρησιμοποιούσε εκκεντρικά υφάσματα, τεχνικές όπως το “βάψιμο με σπρέι” σε φορέματα από ρομπότ που έκοβαν την ανάσα στο κοινό. Και ήταν βασανισμένη ψυχή — υπήρχε προσωπικό σκοτάδι, προβλήματα ψυχικής υγείας, πίεση, εσωτερική απόρριψη, το αίσθημα ότι δεν αξίζει. Ο ΜακΚουίν δεν “κουράστηκε” μόνο από τη δουλειά· κουράστηκε από τα τραύματα που κουβάλαγε μέσα του. Η τέχνη του δεν ήταν διακοσμητική· ήταν μάχη, μνήμη, αντανάκλαση, σήμα έκκλησης.
Αλλά μαζί με τα βασανιστήρια της ψυχής η φαντασία του ήταν αχαλίνωτη. Ήταν ο σχεδιαστής που ήξερε να μεταμορφώνει μία πασαρέλα σε θέατρο, με φωτισμούς, με στοιχεία περφόρμανς, ήταν σαν να στήνει μία αίθουσα τέχνης με installation, με έκπληξη και με σοκ. Ο Αλεξάντερ ΜακΚουίν μας άφησε μία παρακαταθήκη: να βλέπουμε μόδα όχι ως επιφάνεια αλλά ως μαρτυρία, ως φωνή. Να μη φοβόμαστε τη σκοτεινή πλευρά. Να επιζητούμε το ασυνήθιστο. Και να θυμόμαστε πως, όσο έντονα φωτίζεις μέσα στο σκοτάδι, τόσο πιο αληθινό γίνεται το φως.
“House of McQueen”, The Mansion at Hudson Yards, Νέα Υόρκη, έως 2/11/2025
Ο διάσημος Ελληνο-αμερικανός καλλιτέχνης μιλά για τη σειρά «Portraits», την τεχνική superdots, αλλά και την ιδιαίτερη σχέση του με τη μαγειρική
Η τρυφερή ματιά ενός αρχιτέκτονα στην πέτρα, τους ανθρώπους και τα δέντρα του τόπου
Οι θεματικές συζήτησης και οι προσωπικότητες που θα συμμετέχουν Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Με το νέο του άλμπουμ «Ανάμεσα» ανανεώνει το ελληνικό τραγούδι. Πριν βρεθεί «Ανάμεσα σε φίλους» στο Παλλάς, ταξιδέψαμε μαζί του ακούγοντας και μιλώντας
Με αφορμή το βιβλίο «Με τη δική σου ματιά μονάχα», η συγγραφέας μιλά αποκλειστικά στην Athens Voice για την πρόκληση να μετατρέψει την κρυφή ζωή της Μάιερ σε μια δυνατή μυθοπλαστική αφήγηση
Οι Κώστας Μηλιαράς και Γιώργος Παπακώστας μιλούν για το ντεμπούτο των The Dionysians «Να Κάψουμε το Χθες»
