Μαθήματα από τη Chanel

Πώς ράβεται ένα φόρεμα
«Καμία γυναίκα δεν έχει την ίδια περίμετρο μπράτσου· ο ώμος δεν κάθεται ποτέ με τον ίδιο τρόπο… κι όλα εξαρτώνται από τον ώμο· αν ένα φόρεμα δεν πέφτει καλά στον ώμο, δεν θα πέσει ποτέ καλά… Το μπροστινό μέρος του σώματος δεν κινείται, η πλάτη είναι αυτή που δουλεύει. Μια χοντρή γυναίκα έχει πάντοτε στενή πλάτη, μια αδύνατη γυναίκα έχει πάντοτε ανοιχτή πλάτη· η πλάτη πρέπει να έχει περιθώριο να παίξει, τουλάχιστον δέκα εκατοστά· πρέπει να μπορείς να σκύψεις, να παίξεις γκολφ, να φορέσεις τα παπούτσια σου. Πρέπει λοιπόν να παίρνεις τα μέτρα της πελάτισσας με τα χέρια της σταυρωμένα…»

Για την υπερβολή
«Όλα τα υπερθετικά εξευτελίζουν. Ένας Αμερικανός με ενθουσίασε με την εξής φιλοφρόνηση: “Να έχεις ξοδέψει τόσα λεφτά και να μη φαίνεται!”»

Για τις συμβουλές
«Μισώ επίσης τις συμβουλές, όχι επειδή είμαι ξεροκέφαλη αλλά, αντιθέτως, επειδή επηρεάζομαι πολύ εύκολα. Εξάλλου οι άνθρωποι δεν σου δίνουν παρά τα παιχνίδια, τα φάρμακα και τις συμβουλές που ταιριάζουν στους ίδιους».

Για την ομορφιά
«Ομορφιά δεν σημαίνει επιτήδευση: γιατί άραγε τόσες μητέρες δεν διδάσκουν στις κόρες τους την ομορφιά αντί να τις μαθαίνουν να κάνουν νάζια; Είναι αλήθεια πώς η ομορφιά δεν μαθαίνεται μονομιάς, απ’ τη μια στιγμή στην άλλη· όταν, όμως, κάποια στιγμή, με την πείρα το καταλάβουμε, η ομορφιά έχει πάει περίπατο».

Για τις ρυτίδες
«Η γυναίκα που γερνάει ασχολείται όλο και περισσότερο με τον εαυτό της· και, κατά διαβολική συνέπεια της δικαιοσύνης των πραγμάτων, όταν ασχολείσαι με τον εαυτό σου, γερνάς πιο γρήγορα. Λυπάμαι τις κυρίες που κάνουν κούρες ανάπαυσης σε ειδικούς, οι οποίες τις βάζουν να κάθονται ακίνητες με τις ώρες σε αναπαυτικές πολυθρόνες μέσα στο σκοτάδι. Στο δέρμα τους είναι χαραγμένες οι χειρότερες ρυτίδες, οι ρυτίδες του εγωισμού – και γι’ αυτό δεν γίνεται τίποτα. Δεν ωφελεί να δίνεις χτυπηματάκια στο προγούλι σου, καλύτερα να κάνεις μασάζ στο ηθικό σου».

Για τα κοσμήματα
«Γιατί να θαμπώνεται κανείς από μια ωραία πέτρα; Καλύτερα να φορέσεις μια επιταγή γύρω απ’ το λαιμό σου. Το κόσμημα έχει αξία χρωματική, αξία μυστικιστική, μια αξία διακοσμητική: έχει όλες τις αξίες, εκτός από εκείνες πού μεταφράζονται σε καράτια. Αν το κόσμημα είναι ένα αφηρημένο σύμβολο, τότε είναι το σύμβολο της μικροπρέπειας, τη αδικίας ή του γήρατος· τα πολύ ωραία κοσμήματα μου φέρνουν στο μυαλό ρυτίδες, την πλαδαρή επιδερμίδα πάμπλουτων γηραιών κυριών εν χηρεία, λιπόσαρκα δάχτυλα, θάνατο, διαθήκες, συμβολαιογράφους, νεκροθάφτες. Ένα κατάλευκο σκουλαρίκι πάνω σ’ ένα ηλιοκαμένο αυτί με μαγεύει».

Για τα ελαττώματα
«Οι γυναίκες κρύβουν τα ελαττώματά τους αντί να τα θεωρούν ένα επιπλέον στοιχείο της γοητείας τους. Πρέπει να ξέρεις να παίζεις, να χειρίζεσαι με πονηριά τα ελαττώματά σου· αν τα χρησιμοποιήσεις σωστά, πετυχαίνεις τα πάντα. Αυτό που πρέπει να κρύβεις είναι οι αρετές σου, αν έχεις, να ξέρουν όμως οι άλλοι ότι υπάρχουν».

*Οι παραπάνω αφορισμοί σταχυολογήθηκαν από το βιβλίο του Paul Morand «Η αύρα της Σανέλ» (εκδ. Άγρα, μτφ. Βάνα Χατζάκη), όπου καταγράφονται ώρες συζητήσεων της σχεδιάστριας με τον σπουδαίο συγγραφέα. Είναι αλήθεια πώς η Σανέλ αποσιωπά κρίσιμες στιγμές της ζωής της και τις σχέσεις (με τους Ναζί κατακτητές της Γαλλίας) που αμαύρωσαν τη φήμη της. Επίσης, είναι αλήθεια, πώς αν και δεν διστάζει να τονίσει τα ελαττώματά της ή να μιλήσει με σκληρά λόγια για τον εαυτό της ή τους ανθρώπους που βρέθηκαν δίπλα της, το κάνει με τρόπο που να δείχνει περισσότερο γοητευτική.

Όμως αυτές οι δύο παράμετροι δεν μειώνουν στο ελάχιστο την αξία των απομνημονευμάτων, αφού αποκαλύπτουν μια γυναίκα με σπινθηροβόλο βλέμμα, ευφυές μυαλό, επιχειρηματικό ταλέντο, κοφτερό στόμα, χαλύβδινο χαρακτήρα και συγκροτημένη άποψη για τη ζωή και τη μόδα. Οι σκέψεις-αφορισμοί της έχουν πάντα αφετηρία ανθρώπους: συγγενείς, φίλους (Πικάσο, Ντιάγκιλεφ, Κοκτώ...), εραστές (Στραβίνσκι…), πελάτισσες που ντύνονται και γδύνονται στο ατελιέ της και όλα αυτά με φόντο ένα αστραφτερό Παρίσι.

Όπως έγραψε ο ίδιος ο Μοράν στα απομνημονεύματά του: «Η Σανέλ είναι αστραφτερή παρά την ηλικία της· είναι το μόνο ενεργό ηφαίστειο της Ωβέρν… η πιο ευφυής, η πιο παρορμητική, η πιο θαυμαστά ανυπόφορη γυναίκα που υπήρξε ποτέ». Διαβάζοντάς το βιβλίο θα την λατρέψετε ή έστω θα λατρεύετε να τη μισείτε.

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2012