Online ζωή: Υπάρχουμε έστω και ως «ασώματες κεφαλές»

Ευτυχώς λειτουργεί το ον-λάιν σύστημα (διδασκαλίας, μάθησης, εκπαίδευσης, τα πάντα όλα) γιατί αλλιώς θα ήταν πολύ βαρετά μέσα στα σπίτια μας και τα παιδιά δεν θα είχανε αρκετές αφορμές να γίνουν έξαλλα. Τώρα γίνονται έξαλλα εύκολα, μια και οι μισοί καθηγητές «χάνουν στροφές», οι άλλοι μισοί «μιλάνε μόνοι τους» και όσοι περισσεύουν, απλώς «δεν το έχουν»… Παρ' όλα αυτά, όλο και κάτι μαθαίνουν τα παιδιά, σίγουρα είναι καλύτερα από το να παίζουν απλώς ον-λάιν παιχνίδια, και οι ορίζοντές τους κάπως ανοίγουν. Περίπου όπως και οι δικοί μας, που έχουμε αντίστοιχες δραστηριότητες, επίσης ον-λάιν.

Στην αρχή της σεζόν, λίγο πριν ξεκινήσουν τα (ον-λάιν) μαθήματα Δημιουργικής Γραφής στο Μητροπολιτικό Κολλέγιο, οργάνωσαν (ον-λάιν) μαθήματα και για εμάς που θα διδάσκαμε, για να μη τα κάνουμε θάλασσα. Εννοείται ότι από τις 18 συνολικά ώρες «τιούτορινγκ» συγκράτησα μόνο τα φλούφλικα, τις οδηγίες που αφορούσαν καθημερινότητα και όχι τεχνολογία: η ιδέα να κάνεις ντους και να ντύνεσαι πριν αρχίσεις το μάθημα π.χ. μου φάνηκε όντως καλή. Όχι επειδή σε μυρίζει διαδικτυακά ο απέναντι, ούτε επειδή δείχνεις σενιαρισμένος/η στην κάμερα, απλώς επειδή… είσαι πιο έτοιμο, ως άτομο, πιο συγκροτημένο, όταν έχεις ακολουθήσει τη διαδικασία «ετοιμάζομαι για μάθημα».

Αυτό δεν ισχύει για τα παιδιά γυμνασίου, που ξυπνάνε 8.14πμ για να ξεκινήσουν την πρώτη σχολική ώρα στις 8.15πμ, με ένα λεπτό στη διάθεσή τους να προετοιμαστούν (=να κάνουν πιπί). Οι μεγαλύτεροι μαθητές, οι άνω των 16 ετών, έχουν συμπτύξει τις διαδικασίες - ξυπνάνε στις 8.15, χωρίς το ένα επιπλέον λεπτό που παίρνουν τα προ-έφηβα.

Όλοι «κάνουμε πράγματα» ενώ μας τραβάει η κάμερα ως Ασώματες Κεφαλές, σίγουρα φοράμε φόρμες με τρύπες και κάλτσες με επίσης τρύπες, σαγιονάρες με κάλτσες ή παντόφλες με κάλτσες πάντα με τρύπες, όχι σώβρακα γιατί παγώνουμε, συχνά έχουμε κουβερτούλες σοφά τοποθετημένες στις καρέκλες έτσι ώστε να μην φαίνονται, σακουλάκια με τσιπς, νάτσος, μπισκότα και τζανκ έξω από την εμβέλεια της κάμερας, κινητά, περιοδικά, φυλλάδια τέικ-αγουέι που μας κρεμάνε στις πόρτες κι ας μην τα θέλουμε, άι-παντ αν είμαστε πολυσχιδείς, φρέσκα φασολάκια που τα καθαρίζουμε αν τα προτιμάμε από κατεψυγμένα και πλεκτά ή χειροτεχνίες που ολοκληρώνουμε στη διάρκεια μακροσκελών ζουμ, σκάιπ και τιμς. Γιατί τα ζουμ, σκάιπ, τιμς κλπ μας απασχολούν αλλά και μας εκθέτουν σε ένα τετράγωνο κάδρο που αρχίζει από τους ώμους περίπου και τελειώνει για κάποιο λόγο γύρω στο ένα μέτρο πάνω από το κεφάλι μας – όλοι βάζουμε πολύ ταβάνι στην οθόνη, ακόμα και πάνω από την βιβλιοθήκη που μας πλαισιώνει, ίσως για να μην μπαίνει η κουβερτούλα στο κάδρο. Οι Ασώματες Κεφαλές είναι μεγάλο κομμάτι της ζωής μας.

Συχνά, σε ομαδικά μήτινγκς, κάποια (συνήθως κοπέλα) δεν ανοίγει την κάμερα επειδή όπως λέει «δεν έχει λουστεί». Οι υπόλοιποι δεν το σχολιάζουν (κανένας δεν έχει λουστεί, όταν το μίτινγκ ειναι νωρίς το πρωί) αλλά η κοπέλα επιμένει ότι έχει τα χάλια της άλουστη και προτιμάει να μην την αντικρύσει μάτι, πόσο μάλλον κάμερα, που παίζει να γραφτεί και στην αθανασία. Χα.

Δεν χρειάζεται να απέχεις πολύ από την παιδική σου ηλικία για να καταλάβεις ότι το «δεν έχω λουστεί» σημαίνει «μόλις άνοιξε το μάτι μου, δεν σηκώνομαι από το κρεβάτι, θα το κάνω ξάπλα όλο το μίτινγκ, κλείνω και μικρόφωνο μη τυχόν ροχαλίζω». Με κλειστή κάμερα, μπορείς να κάνεις τα πάντα ενώ δηλώνεις παρουσία στο μίτινγκ, από το να κοιμάσαι μέχρι να μαγειρεύεις κι από το να χτυπιέσαι στην ανταλλαγή μηνυμάτων με το κινητό σου μέχρι να κάνεις μπιντέ. Η κλειστή κάμερα είναι κανονικά άλλη πίστα, στα διαδικτυακά: είσαι εκεί/εδώ, ενώ δεν είσαι. Συμπληρώνεις ώρες και παρουσίες αλλά δεν χάνεις την ώρα σου ακούγοντας τις μαλακίες του ενός και του άλλου…

Γιατί αυτό που παρατηρείται συχνά με τα ον-λάιν πράγματα είναι η ακατάσχετη πολυλογία: επαναλαμβάνουμε τρεις και πέντε φορές αυτό που έχουμε να πούμε, αγχωνόμαστε μπας και δεν το εξηγήσαμε οπότε το ξανα-εξηγούμε, ο χρόνος άλλοτε κυλάει σαν νερό* κι άλλοτε κάθεται ακίνητος ενώ κοιτάμε το ηλεκτρονικό ρολόι στο κάτω δεξί μέρος της οθόνης μας να ΜΗΝ πηγαίνει με την καμία από το 1.51 στο 1.52, κι ας έχουν περάσει ΟΚΤΑΚΟΣΙΕΣ ΩΡΕΣ μέσα στο μυαλό μας.

Μου έχει τύχει σε ον-λάιν επικοινωνία να ακούω ένα διακριτικό «κρακ-κρακ» από την άλλη μεριά, κι επειδή τα τετραγωνάκια στην οθόνη ήτανε δέκα, να μην προσδιορίζω την πηγή του ήχου… μέχρι που πήρε το μάτι μου κάποιον με καρυοθραύστη στο χέρι, να σπάει καρύδια – ον-λάιν, μάλιστα. Το σπάσιμο καρυδιών δεν είναι καλύτερο από το κόψιμο νυχιών (άλλη δραστηριότητα που γίνεται στην διάρκεια ον-λάιν μίτινγκ) αλλά είναι πιο θορυβώδες, οπότε ας το αποφεύγουμε.

Το πιο περίεργο είναι να βλέπεις τους ώμους του αθρώπου απέναντί σου να κουνιούνται, να έχεις την βεβαιότητα κάποιας μη-ον-λάιν δραστηριότητας, και να υποψιάζεσαι σεξουαλικό περιεχόμενο νιώθοντας ταυτόχρονα ανωμαλίδης που κάνεις τέτοιες σκέψεις. Δεν μπορείς να φωνάξεις «σταμάτα να τραντάζεσαι, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ!» γιατί είναι δικαίωμά του του άλλου να τραντάζεται όσο γουστάρει, στο σπίτι του μέσα, ή στο δωμάτιό του στο σπίτι των γονιών του. Απλώς είναι από-συντονιστικό…

Το πιο ενοχλητικό; Το να τρώει κάποιος ενώ κάνετε οτιδήποτε ονλάιν. Μερικές φορές εξηγεί, «Δεν πρόλαβα να φάω, σόρι παιδιά, μια στιγμή να βάλω μια μπουκιά στο στόμα μου» και όντως, πάει στην άκρη του κάδρου να δαγκώσει ένα σάντουιτς μάνι μάνι… πράγμα που αντέχεται. Δεν αντέχεται το να παίρνει ένα πιάτο πάνω από το λάπτοπ και να τρώει κανονικά ο άλλος, μασουλώντας και σκουπίζοντας τις σάλτσες και βγάζοντας ήχους που πιάνει το μικρόφωνο…

Πράγματα που κάνει κανείς ενώ είναι ονλάιν χωρίς κάμερα: παίζει κιθάρα, βιντεοπαιχνίδια με την κονσόλα, άλλα παιχνίδια με το κινητό του, φτιάχνει πρωινό, μιλάει με φίλους με ες-εμ-ες, βγάζει τα φρύδια του, βάζει μάσκα ομορφιάς, κάνει μανικιούρ/πεντικιούρ, φτιάχνει μαλλί, κοιμάται ή παίρνει δρόμο για καμιά ώρα. Με ανοιχτή κάμερα, μειώνονται οι δραστηριότητες αλλά δεν εξαφανίζονται: μια κυρία κεντάει, κρατώντας το κέντημα κάτω από το πληκτρολόγιο, στη διάρκεια μακροσκελών μίτινγκ. Αν κάποιος κοιτάζει κάτω, παίζει με κινητό. Αν κοιτάει ευθεία μπροστά, παίζει παιχνίδι στο ίδιο το λαπτοπ.

Αλλά ας το δούμε θετικά: είμαστε εκεί, ο/η ένας/μια για τον/την άλλον/ην, έστω και ον-λάιν. Υπάρχουμε στις ζωές των άλλων κι οι άλλοι υπάρχουν στις δικές μας ζωές. Έστω ως Ασώματες Κεφαλές – κι ας σκεφτούμε πόσο ωραίες χειροτεχνίες φιλοτεχνούνται στο μεταξύ, ή πόσα αριστουργήματα γράφονται σε μηνύματα κινητών.

*Η ώρα «πετάει» όταν είσαι στην κάμερα μόνον όταν κάνεις/παρακολουθείς/συμμετέχεις σε κάτι πολύ πολύ ευχάριστο ον λάιν, συνήθως σόλο…