Σανδάλια με κάλτσες: Ποιοι έκαναν πρώτοι το Νο 1 έγκλημα μόδας;

Έχει καθιερωθεί πλέον να θεωρείται το απόλυτο έγκλημα μόδας να φοράς σανδάλια με κάλτσες, ειδικά σε χώρες με ζεστό κλίμα όπως η Ελλάδα. Αντίθετα σε άλλες, πιο βόρειες χώρες είναι σχεδόν αυτονόητο να το κάνεις. Για να μην τα ρίχνουμε όλα στους Άγγλους, ας κάνουμε μία μικρή αναδρομή στο παρελθόν: θα δούμε ότι οι περισσότερες μόδες που πέφτουν στην περιφρόνηση των φασιονίστας, είναι μόδες που είχαν γνωρίσει μεγάλη επιτυχία πριν 20 ή 30 χρόνια. Αυτή είναι η χρονική απόσταση που κάνει μία μόδα αρχαία, και αμέσως μετά έρχεται η επόμενη γενιά που την επανα-λανσάρει ως φοβερή ανατροπή.

Ο συνδυασμός σανδάλι-κάλτσα βέβαια είναι διαχρονικός και κάνει τους πάντες να κριντζάρουν ασχέτως γενιάς. Φαίνεται όμως ότι τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι.

Λεγεωνάριοι με κάλτσες και σανδάλια

Όπως ανακάλυψαν ερευνητές του 21ου αιώνα, ο “φρικαλέος” συνδυασμός κάλτσες και σανδάλια έχει βαθιές ιστορικές ρίζες. Το 2012, ο ανταποκριτής της Telegraph που παρακολουθούσε ανασκαφές, έγραψε ότι τα στοιχεία από μια αρχαιολογική ανασκαφή στο βόρειο Γιόρκσάιρ έδειξαν ότι οι αρχαίοι Ρωμαίοι λεγεωνάριοι φορούσαν κάλτσες με σανδάλια. Η σκουριά σε ένα καρφί από ένα ρωμαϊκό σανδάλι που βρέθηκε σε ερείπια που ανακαλύφθηκαν εκεί, φαίνεται να περιέχει ίνες που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν ότι φορούσαν ένα ρούχο τύπου κάλτσας.

Είναι δύσκολο να φανταστείς Ρωμαίους με κάλτσες, είναι αλήθεια. Μοιάζει με αστείο που θα το συναντούσες σε κάποιο τόμο του Αστερίξ. Αν σκεφτούμε όμως ότι οι Ρωμαίοι που αναχώρησαν από το ήπιο, μεσογειακό κλίμα της Ρώμης για να φτάσουν στη βόρεια Αγγλία όπου συνάντησαν το πρώτο υγρό, φθινοπωρινό κρύο, τότε είναι μάλλον σίγουρο ότι έψαξαν να φορέσουν κάτι στα ξυλιασμένα τους πόδια.

Όπως κάθε νέα ανακάλυψη για τη ζωή στο παρελθόν αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οι λάτρεις της κάθε περιόδου αναδημιουργούν τα αγαπημένα τους στοιχεία, έτσι και οι “αρχαίες κάλτσες” επηρέασαν την καθηγήτρια πολιτιστικής κληρονομιάς και δημιουργό Σάλι Πόιντερ, η οποία λάτρευε τον αρχαίο κόσμο από τότε που ήταν παιδί, όπως γράφει το Atlas Obscura και έφτιαχνε κάθε λογής αντικείμενα, συσκευές και χειροτεχνίες που θα μπορούσαν να ήταν έτσι στα αρχαία χρόνια. Και φυσικά κάλτσες.

Οι ριγέ κάλτσες των αρχαίων Αιγυπτίων

Η Πόιντερ, εκτός από τις κάλτσες των λεγεωνάριων Ρωμαίων που αποφάσισε να φτιάξει, επηρεάστηκε και από τις κάλτσες που βρέθηκαν σε μια άλλη γωνιά του κόσμου, στην αρχαία Αίγυπτο, τις οποίες βρήκες πολύ χαρούμενες με τα ριγωτά τους σχέδια. Για να τις “αναπλάσει”, χρησιμοποίησε μία δική της τεχνική που ονομάζεται naalbinding.

Αυτή η τεχνική, που από κάποιους θεωρείται πρόδρομος του πλεξίματος με δύο βελόνες, περιλαμβάνει το τύλιγμα του νήματος σε μία μόνο βελόνα. Σε αυτή την περίπτωση, η Πόιντερ φτιάχνει τα δύο “βασικά δάχτυλα” της κάθε κάλτσας χωριστά και τα ενώνει μετά στο κυρίως σώμα. Προς το παρόν, σώζεται εν μέρει η στιλιστική αξιοπρέπεια των σύγχρονων Άγγλων (και Γερμανών είναι η αλήθεια) που μπορεί να φημίζονται για την έλλειψη αίσθησης της μόδας ενώ οι Ιταλοί που φημίζονται για το στυλ τους φαίνεται ότι οι πρόγονοί τους φορούσαν κάλτσα με πέδιλο.

Και οι Ιάπωνες στο παιχνίδι

Άλλωστε, αργότερα ήρθαν και τα τάμπι (κυριολεκτικά “τσάντα ποδιού”) που είναι οι παραδοσιακές Ιαπωνικές κάλτσες που μπορούν να φτάσουν μέχρι τη μέση της γάμπας, φοριούνται με τα Ιαπωνικά σανδάλια και γρήγορα κέρδισαν δημοτικότητα σε όλο τον κόσμο. Είναι αλήθεια ότι φοριούνται πολύ άνετα, με το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού να χωρίζεται από τα άλλα δάχτυλα για να ταιριάζουν με τα ιαπωνικά σανδάλια που φοριόνταν συνήθως εκείνη την εποχή, όπως τα γκέτα ή ζορί για να συμπληρώνουν το παραδοσιακό κιμονό. Τα τάμπι εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τον 15ο αιώνα.

Η Αιγυπτιακή σαράαμπ

Οι ριγέ κάλτσες, μεγάλη μόδα στα ‘70ς και στα ‘90ς φαίνεται να ξαναγυρίζουν στα must που διατάζουν οι στιλίστες, αν και είναι αλήθεια ότι ποτέ δεν έφυγαν από τα συρτάρια όλου του κόσμου και όλων των ηλικιών. Οι έρευνες των αρχαιολόγων καθώς και η μοντέρνα τεχνολογία της “εικονοποίησης” δείχνουν ότι οι ριγέ κάλτσες με τα χαρούμενα χρώματα ήταν πολύ δημοφιλείς στη νεολαία της αρχαίας Αιγύπτου πριν 1700 χρόνια.

O Guardian έγραφε, όταν επιστήμονες στο Βρετανικό Μουσείο ανέπτυξαν μία τεχνολογία πρωτοποριακής απεικόνισης για να ανακαλύψουν πώς οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν βαφές σε μία παιδική κάλτσα που βρέθηκε σε σκουπιδότοπο στην αρχαία Αντινούπολη στη Ρωμαϊκή Αίγυπτο και χρονολογείται από το 300 μ.Χ.: “Η νέα πολυφασματική απεικόνιση μπορεί να καθορίσει ποιες χρωστικές χρησιμοποιήθηκαν – ερυθρόδανο (κόκκινο), ισάτις (μπλε) και ουέλντ (κίτρινο) – αλλά και πώς οι άνθρωποι της ύστερης αρχαιότητας χρησιμοποιούσαν διπλή και διαδοχική βαφή και ύφανση καθώς και στρίψιμο ινών για να δημιουργήσουν μυριάδες χρώματα από τους λιγοστούς πόρους τους”.

Αυτή και άλλες παρόμοιες προηγμένες έρευνες, όπως η χρήση του υπεριώδους φωτός και της υπέρυθρης φασματοσκοπίας και ακτίνων Χ που βρίσκουν τα φωτεινά χρώματα της αρχαίας Ελληνικής γλυπτικής, αναμφίβολα μας κάνουν όλους να ξανασκεφτούμε τον γενικά μονοχρωματικό τρόπο με τον οποίο οραματιζόμαστε όλα τα χρόνια μας τον αρχαίο κόσμο. Πραγματικά έχει ενδιαφέρον να σκεφτεί κανείς πώς θα ήταν η σύγχρονη αισθητική μας αν είχαμε “παραλάβει”από τους αρχαίους μας προγόνους, την τέχνη τους σε χρώμα – όπως η μικρή παιδικά κάλτσα από την Αίγυπτο.

Τελικά, ίσως το σανδάλι φορεμένο με μία χαρούμενη ριγέ πολύχρωμη κάλτσα να μην είναι και τόσο απεχθές.