Τι είναι το Puttering και γιατί μας ωφελεί

Μερικοί άνθρωποι δίνουν στον εαυτό τους λίγες ώρες όπου δεν κάνουν τίποτα αλλά κι αυτό το τίποτα είναι κάτι: ως puttering ορίζεται η διεκπεραίωση οικιακών μικροεργασιών -π.χ. η αλλαγή της διάταξης των επίπλων ή των χαλιών, το κρέμασμα ενός καινούργιου πίνακα στον τοίχο- που τους επιτρέπει να ξανασκεφτούν χώρους που έχουν βαρεθεί. Σε μια εποχή όπου μας βομβαρδίζουν κακές ειδήσεις -το περιβόητο doom scrolling- όλο και περισσότεροι άνθρωποι έχουν ανάγκη από χρόνο σιωπής και χαλαρής απασχόλησης: μήπως ήρθε η στιγμή να τακτοποιήσετε την ντουλάπα σας; Μήπως να πετάξετε μερικά άχρηστα πραγματάκια που έχουν συσσωρευτεί στα συρτάρια; Mήπως να κάνετε κηπουρική στις λιγοστές γλάστρες της βεράντας;

Μια τέλεια μέρα ίσως πρέπει να περιέχει puttering: αν και η λέξη προέρχεται από το χτύπημα της μπάλας στο γκολφ, σημαίνει επίσης μια πρακτική που έχει περάσει από γενιά σε γενιά, αλλά που χρειάζεται συνήθωςτη σοφία της ηλικίας για να εκτιμηθεί. Το να μπορείς να κάνεις κάτι ασήμαντο με ηρεμία και βραδύτητα, χωρίς αυτό να λογίζεται ξεκούραση: το μαγείρεμα ενός καινούργιου φαγητού, η επιλογή ενός βιβλίου από τα αδιάβαστα της βιβλιοθήκης, το ξύσιμο των μολυβιών του μακιγιάζ, το καθάρισμα του ηλεκτρονικού υπολογιστή, το μαντάρισμα μιας πιτζάμας.

Η ωφέλεια του puttering είναι ότι εντάσσεται στη σφαίρα του «να μην κάνεις τίποτα», αλλά είναι ενεργό: χωρίς να βγούμε από το σπίτι, μπορούμε να ενεργοποιήσουμε την ντοπαμίνη μας από την εκτέλεση εργασιών. Είναι επίσης προληπτικό: όταν εκτελούμε ένα σωρό μικρές δουλειές του σπιτιού, εμποδίζουμε την εμφάνιση μιας μεγάλης δουλειάς που χρειάζεται χρόνο και κόπο. Το puttering μπορεί να γίνει μια δημιουργική διέξοδος που γεφυρώνει δυο δραστηριότητες: συνήθως πρόκειται για δουλίτσες που συμβάλλουν στη διαχείριση ενός μοντέρνου σπιτιού το οποίο δεν απαιτεί την τεράστια ποσότητα εργασίας όπως απαιτούσε π.χ. ένα νοικοκυριό πριν από έναν αιώνα. Τότε, οι απαραίτητοι πόροι βρίσκονταν έξω από το σπίτι: ολόκληρη η οικογένεια έπρεπε να εκτελέσει εργασίες που συντηρούσαν τη ζωή: το κόψιμο ξύλων, τη φροντίδα των λαμπτήρων κηροζίνης, τη μεταφορά νερού και την απομάκρυνση των απορριμμάτων. Ακόμη και ο «ελεύθερος χρόνος» αφιερωνόταν στο ράψιμο, στο τρίψιμο δαπέδων, στο πλύσιμο ρούχων με πρωτόγονες μεθόδους. Η βιομηχανική επανάσταση τα άλλαξε όλα αυτά:ξαφνικά υπήρξε ψύξη, τρεχούμενο νερό και φυσικό αέριο, μαζική παραγωγή αλευριού και κονσερβοποιημένων τροφίμων και κάποιο περιθώριο για ελεύθερο χρόνο και αναψυχή. Αλλά, η πραγματική επανάσταση στον ελεύθερο χρόνο έγινε πολύ αργότερα, όταν οι οικιακές εργασίες μοιράστηκαν μεταξύ ανδρών και γυναικών· πλην όμως, παρουσιάστηκαν καινούργια προβλήματα: οι προσδοκίες γύρω από την καθαριότητα εκτοξεύτηκαν στα ύψη, οι άνθρωποιαπέκτησαν πολλά πράγματα που απαιτούσαν συντήρηση και η ζωή έγινε από κάθε άποψη πιο γεμάτη και πιο γρήγορη. Η σημερινή ιδέα γύρω από το puttering αφορά λιγότερο τις ίδιες τις δουλειές, για παράδειγμα το πλύσιμο ρούχων, και περισσότερο τον τρόπο και τη διάθεση με την οποία τις εκτελούμε. Αν κατεβάσουμε λίγο τους ρυθμούς -σήμερα σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες οι άνθρωποι βάζουν πλυντήριο κάθε μέρα- ίσως π.χ. το πλύσιμο να γίνει μια πιο ήρεμη (και πιο οικονομική) πράξη puttering. Βάζοντας πλυντήριο σπανιότερα, ίσως προσέχουμε λίγο περισσότερο να μη χώνουμε στον κάδο χρωματιστά που ξεβάφουν ή ρούχα που «μπαίνουν»· και ίσως να δίνουμε στον εαυτό μας τον χρόνο να τα απλώσουμε όμορφα, με τάξη, ώστε να μη χρειάζονται σιδέρωμα.

Μέσα στο περιβάλλον των παγκόσμιων τραγωδιών, στις οποίες προστίθενται οι προσωπικές, μπορούμε να βρούμε θεραπευτική ανακούφιση απασχολώντας το μυαλό μας με μικρά πράγματα σ’ ένα χώρο σας που μπορούμε να ελέγξουμε. Δεν είναι τυχαίο που, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλοί άνθρωποι δήλωναν ότι τους ηρεμούσε να πλένουν πιάτα κι ότι οι δουλειές του νοικοκυριού ή τα μαστορέματα είχαν καταπραϋντική επίδραση.