Opinion

Γιατί οι κακοποιημένες γυναίκες μένουν με τους κακοποιητές;

Συζητιέται πολύ το «γιατί δεν έφυγε» η κοπέλα πριν την σκοτώσει ο σύζυγος, και «γιατί δεν φεύγουνε» γενικά οι γυναίκες από τον κακοποιητή τους.

12 λόγοι για τους οποίους δεν φεύγει μια γυναίκα όταν κακοποιείται συναισθηματικά, ψυχικά ή σωματικά από έναν άντρα.

Το να λες «ας έφευγε» η Χ γυναίκα που ο άντρας της την κακοποιεί συναισθηματικά ή σωματικά, είναι σαν να της ρίχνεις ευθύνη, σα να λες ότι φταίει αυτή – που δεν μάζεψε τα μπογαλάκια της να φύγει όσο ήταν καιρός… αν και, πότε «ήταν καιρός»; Πριν μείνει έγκυος σίγουρα, πριν γεννήσει ένα, δύο ή τρία παιδιά, οπωσδήποτε. Μήπως και πριν ερωτευθεί, πριν κολλήσει με τον Ψ, άρα πριν την καταπιεί η ελπίδα ότι τα πράγματα θα αλλάξουν; Ότι ο Ψ θα στρώσει, ότι περνάει δύσκολα τώρα, ότι θα διορθωθεί ο χαρακτήρας του αμέσως μόλις βρει τη σωστή δουλειά, βγάλει τα πολλά λεφτά, φτιάξει το αμάξι του, κερδίσει στη Μονόπολη;

Ο χαρακτήρας του κακοποιητή δεν διορθώνεται – δεν αλλάζει αν δεν απευθυνθεί σε ψυχολόγο. Κι ακόμα και τότε, παίζει να αλλάξει προσωρινά μόνο, για όσο βλέπει το γιατρό. Ο άντρας που φωνάζει, βρίζει, απειλεί, ακόμα κι αν δεν σηκώνει χέρι, ο άντρας που αποκαλεί την γυναίκα ηλίθια, καθυστερημένη ή της βάζει τις φωνές για κάτι που είπε, έκανε, δεν έκανε, για κάτι που πιστεύει, για τους φίλους και τις φίλες, για τη δουλειά της, για την ακαταστασία, τη μαγειρική, την μαμαδοσύνη, την απροσεξία, την αφηρημάδα, για την προσωπικότητά της… ο άντρας αυτός είναι κακοποιητής και δεν αλλάζει. Μπορεί να έχει υποσχεθεί (ότι θα αλλάξει) πολλές φορές, κι η γυναίκα πιστεύει τις υποσχέσεις επειδή η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Μερικές φορές, λίγα δευτερόλεπτα πριν πεθάνει η ίδια η γυναίκα.

Δεν τα λέω τραγικά, είναι τραγικά: η 1 στις 4 γυναίκες παγκοσμίως πέφτει θύμα οικογενειακής βίας από τον σύντροφο/σύζυγό της. Τα έχω ξαναγράψει, απλώς διαβάζω πολλές έρευνες τον τελευταίο καιρό, κι αυτό που επισημαίνουν οι ειδικοί είναι ότι η γυναίκα ποτέ δεν «προκαλεί καταστροφική συμπεριφορά»: το να της αποδίδουμε ευθύνη, να λέμε ότι τον προκάλεσε τον κακομοίρη τον κακοποιητή, ότι έφταιγε, ότι κάτι έκανε λάθος… είναι εγκληματικό.

Υπάρχουν κινήματα γυναικών που πρόλαβαν να φύγουν, που έφυγαν αφού κακοποιήθηκαν για δέκα, είκοσι, τριάντα χρόνια, που τις παράτησαν οι κακοποιητές (πράγμα σπάνιο!) ή τους άφησαν αυτές – ψάξτε στο #whyIstayed και θα βρείτε ένα σωρό ιστορίες. Οι βασικοί λόγοι που δεν φεύγει μια γυναίκα είναι «αγάπη, ελπίδα, ενοχές, φόβος». Οι 12 κυριότεροι λόγοι που πηγάζουν από αυτά τα 4 συναισθήματα, επεξηγηματικά:

Το άτομο που βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο άλλου ατόμου δεν έχει καθαρή σκέψη. Οσα περισσότερα χρόνια κρατάει η κακοποίηση, τόσο θολώνει. Η γυναίκα λέει στον εαυτό της και στους άλλους «εντάξει, με έβρισε» ή «με χτύπησε», και αμέσως μετά, «ας το ξεχάσω» . Η συναισθηματική κακοποίηση προκαλεί βαθιά απελπισία, πράγμα που σε μπερδεύει και σε ευνουχίζει, σε ακινητοποιεί.
Όταν κάποιος σου μιλάει άσχημα σε μόνιμη βάση, ρίχνει την αυτοπεποίθησή σου στα Τάρταρα. Η χαμηλή αυτοπεποίθηση μαζί με την απελπισία σου κόβουν τα πόδια.
Συναισθηματική κακοποίηση είναι «το να σε αποκαλεί με υβριστικές λέξεις, να σε προσβάλλει, να κριτικάρει αρνητικά εσένα, τη δουλειά, τους/τις φίλους/ες σου, να σε μειώνει, να σε τιμωρεί με αποστασιοποίηση, ψυχρότητα, σιωπή». Αν ο άντρας κρατάει συστηματικά μούτρα και σου κόβει την καλημέρα για μέρες, είναι κακοποιητής. Η τελευταία μέθοδος λέγεται “withholding affection as punishment”, και ήταν δημοφιλής στους γονείς της δεκαετίας του ΄50-’70, μέχρι που την κατάργησε θεωρητικά η σύγχρονη παιδοψυχολογία. Οι άντρες που καταφεύγουν σε αυτή την μέθοδο, την έχουν μάθει από τους γονείς τους...
Φοβάσαι. Όχι απαραίτητα το ξύλο, κυρίως τον καυγά που γίνεται υπερπαραγωγή για ψύλλου πήδημα, με ασήμαντη αφορμή. Αισθάνεσαι φόβο στο βάθος του στομαχιού σου μόλις ανεβαίνει ο τόνος της φωνής του άλλου.
Θέλεις να σώσεις τον άντρα. Αυταπατάσαι ότι, και καλά, με την αγάπη/τα παιδιά/τη μαγειρική/τη νοικοκυροσύνη/την αισιοδοξία σου θα τον κάνεις καλύτερο άνθρωπο, ίσως να τον γλυτώσεις από τους δαίμονές του.
Θέλεις να μεγαλώσουν με μπαμπά τα παιδιά σου. Πιστεύεις στην ιδανική οικογένεια (κι ας μην υπάρχει).
Πιέζεσαι οικονομικά, δεν έχεις περιουσία ούτε ικανοποιητικά έσοδα.
8. Έχεις απομονωθεί συναισθηματικά ή/και πρακτικά από τους οικείους σου.
Δεν τολμάς να ομολογήσεις την αποτυχία της σχέσης/του γάμου σου στους δικούς σου – αυτό ισχύει αν είσαι πολύ νέα, κι αν οι δικοί σου τρελαίνονται για τον σύντροφο/άντρα σου.
Δεν έχεις πού να πας. Ειδικά αν είσαι μαμά με μικρά παιδιά – η μέση κακοποιημένη μητέρα περιμένει να μπούνε τα παιδιά της στην εφηβεία πριν φύγει. Πολλές φορές την προλαβαίνει η αρρώστια, ή το τελειωτικό χτύπημα του κακοποιητή.
11. Τα αυτό-άνοσα νοσήματα, οι αλλεργίες, οι ανεξήγητες παθήσεις, οι συχνές πτώσεις, κακώσεις, σπασίματα κ.λπ., είναι σημάδια ότι κακοποιείσαι συναισθηματικά και ψυχικά. Μην κάνεις ότι δεν τα βλέπεις!
12. Δεν φεύγεις επειδή φοβάσαι πώς ο άντρας θα σε εκδικηθεί, είτε άμεσα είτε μέσω των παιδιών σου… Αν σε κακοποιεί σωματικά, φοβάσαι πώς, όπου και να πας, ο κακοποιητής θα σε βρει και θα συνεχίσει από εκεί που ήτανε.

Οι 12 λόγοι για τους οποίους δεν φεύγει μια γυναίκα από τον κακοποιητή της είναι ενδεικτικοί – σίγουρα υπάρχουν άλλοι 12, ή άλλοι 120 λόγοι, που την κρατάνε σε αδράνεια. Αν αναγνωρίζεις κάποιους από τους παραπάνω λόγους, ή αν ξέρεις γυναίκες που τους αναγνωρίζουν, μη διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια αμέσως.