Γιάννα Χορμόβα: «Το σπάσιμο της γυάλινης οροφής σε ανταμείβει»

Τι ενώνει γυναίκες με διαφορετικά επαγγέλματα, όπως μια δικηγόρο, μια χημικό, μια καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο, μια βιολόγο, μια διευθύντρια ιδρύματος και μια υπεύθυνη μάρκετινγκ; Οι ιστορίες τους. Ιστορίες που μιλούν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες όταν θέλουν να εξελιχθούν επαγγελματικά, να διεκδικήσουν την αμοιβή που τους αξίζει, να ενισχύσουν τη δημόσια παρουσία τους, να μπουν σε ένα διοικητικό συμβούλιο, να προωθηθούν στην πολιτική ή να υπάρξουν σύμφωνα με τις επιθυμίες τους.
Οι ιστορίες αυτές, αληθινές και ειπωμένες με τα δικά τους λόγια, δείχνουν πώς λειτουργεί το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» στη σημερινή Ελλάδα. Υπερβαίνοντας τις έρευνες, τις στατιστικές και τα απρόσωπα ποσοστά που συνήθως χρησιμοποιούμε για να μιλήσουμε για δυσκολίες και αποκλεισμούς, οι προσωπικές μαρτυρίες μιλούν απευθείας στην καρδιά.
Τις «Ιστορίες για τη Γυάλινη Οροφή» βρίσκει και επιμελείται η μη κερδοσκοπική οργάνωση Story Mentor (www.storymentor.gr). Αυτή είναι η ιστορία της Γιάννας Χορμόβα (Υποδιοικήτρια, Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης).  

Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν στόχευα να «σπάσω» καμία γυάλινη οροφή. Για να είμαι ειλικρινής, για πολλά χρόνια αγνοούσα τόσο τον ορισμό, όσο και την ύπαρξή της.

Η αλήθεια, επίσης, είναι ότι και σήμερα δεν νιώθω καθόλου ότι όντως με την πορεία μου ξεπέρασα ή έσπασα το γυάλινο άνω όριο της αναμενομένης διαδρομής μου. Φαίνεται, όμως, να το πιστεύουν αυτό άλλοι για εμένα. Και αυτή η αντίληψη των άλλων είναι που αρθρώνεται μπροστά μου ως παράλογο αλλά και  επιτακτικό στην απάντησή του ερώτημα: «υπήρχε δηλαδή μια προκαθορισμένη επιτρεπόμενη εξέλιξη λόγω του ότι είμαι γυναίκα, την οποία κατάφερα να ξεπεράσω;» Σταματώ λίγο με την πρώτη συνειδητοποίηση και κοιτάζω την πορεία μου προς τα πίσω…

Έφυγα από τη μικρή ορεινή μου πόλη 16 χρονών, με αφορμή τη μετάβαση της αδερφής μου για σπουδές στην Αθήνα, και ήρθα μαζί της σε μια μικρή ανήλιαγη γκαρσονιέρα στο Παγκράτι, όπου τελείωσα το λύκειο και πέρασα στο πανεπιστήμιο. Η σκέψη και ο στόχος ήταν διαρκώς ένας: να μάθω όσα περισσότερα μπορώ, να ανακαλύψω τον κόσμο, τη ζωή, και να εξερευνήσω άγνωστα μονοπάτια. Τελειώνοντας το Πανεπιστήμιο, η Αθήνα άρχιζε να φαντάζει μικρή για την περιέργειά μου και η ανάγκη να δω και άλλα μέρη του κόσμου γιγαντωνόταν. Τα οικονομικά μου όμως δεν επέτρεπαν τέτοιον προγραμματισμό, οπότε η λύση να πάρω μέρος στις εξετάσεις του ΙΚΥ για να συνεχίσω μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία ήρθε ως αυτονόητη επιλογή -όχι τόσο από επιθυμία εξέλιξης της ακαδημαϊκής μου πορείας, όσο από επιθυμία να «ρουφήξω» γνώσεις, εμπειρίες, εικόνες, μυρωδιές από άγνωστα μέρη. Επιστρέφοντας άρχισα να εργάζομαι στο χώρο της τέχνης, συμβάλλοντας στη διοργάνωση εκθέσεων. Ήταν μια υπέροχη περίοδος της ζωής μου, με ατελείωτες συζητήσεις για το ωραίο και την τέχνη, με πολλές ώρες δουλειάς που όμως δεν κούραζε, με καλλιτέχνες που «άνοιγαν» με την οπτική τους άγνωστους ορίζοντες  στα δικά μου μάτια, ταυτόχρονα όμως με οικονομικές απολαβές που δυστυχώς δεν κάλυπταν το ενοίκιο. Λίγο η ανάγκη βιοπορισμού, λίγο ο έρωτας και η δημιουργία οικογένειας που άλλαξαν προτεραιότητες, με έφεραν στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και σε έναν εργασιακό χώρο άγνωστο έως τότε σε εμένα. Στη συνέχεια, η πορεία μου -  υπάλληλος στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Γενική Γραμματέας Δήμου, Διευθύντρια Υφυπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Γενική Γραμματέας Δημογραφικής, Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων και σήμερα Υποδιοικήτρια της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης - καθορίστηκε από τη μόνιμη ανάγκη εξέλιξης, γνώσης και δημιουργίας. Παράλληλα με την εργασιακή εμπειρία είχα το μόνιμο «άγχος» να μην «χρεώσω» θυσίες και πνευματική στασιμότητα στον ερχομό των παιδιών μου –κι αυτό με θωράκισε να αποκτήσω το δεύτερο μεταπτυχιακό μου, με τα δυο μωρά στο αμφιθέατρο– και να βρίσκομαι σήμερα στη διαδικασία παρακολούθησης του τρίτου μεταπτυχιακού.

Δεν ξέρω αν έχω σπάσει κάποια γυάλινη οροφή. Ξέρω όμως ότι για να είμαι συνεπής προς τις δικές μου ανάγκες εξέλιξης μείωσα στο ελάχιστο τις ώρες του ύπνου μου και της ανάπαυσης, έκανα μόνιμο αξεσουάρ στην τσάντα μου το concealer κάλυψης των μαύρων κύκλων, «αυστηροποίησα» την συμπεριφορά μου για να «μην δίνω δικαιώματα» παρερμηνείας, εργάστηκα διπλάσιες ώρες σε σύγκριση με τους συναδέλφους μου και, σε όσες περιπτώσεις ο τίτλος εργασίας περιλάμβανε το «Γενική» πριν το Γραμματέας, υπήρχε πάντα ένας σταθερός αριθμός ανθρώπων που επέλεγε να μου απευθύνεται μόνο με το δεύτερο! Πάντα αυτή την προσφώνηση την διορθώνω. Οι υπόλοιποι μπορούν να με αποκαλούν με το βαφτιστικό μου!

Ναι, σε αυτήν τη διαδρομή μου ζητήθηκε σε συνάντηση εργασίας που προκάλεσα και θα συντόνιζα να φέρω τους καφέδες (και προφανώς δεν το έκανα, αλλά τους έφερε αυτός που το ζήτησε).

Ναι, σε αυτήν τη διαδρομή υπήρξαν εκείνοι που επέκριναν  ή έβλεπαν το ύψος μου, το μακιγιάζ μου, το ντύσιμό μου, τα τακούνια μου και όχι αυτά που έλεγα, καθώς δεν άκουγαν.

Ναι, σε αυτήν τη διαδρομή κλήθηκα ευθέως ή εμμέσως να αποδεικνύω ότι δικαιούμαι να κατέχω την εκάστοτε θέση και δεν μου χαρίστηκε επειδή είμαι γυναίκα.

Ναι, σε αυτήν τη διαδρομή επικρίθηκα από οικογένεια ή φίλους αλλά και επέκρινα και η ίδια τον εαυτό μου για τις ώρες που αφιερώνω στα παιδιά μου (ευτυχώς τα παιδιά μου ακόμα δεν μου χρέωσαν κάτι!).

Σήμερα, όμως, ξέρω πια ότι όσο μοναχικός κι αν είναι αυτός ο δρόμος της εκπλήρωσης των προσωπικών μας «θέλω», το σπάσιμο της «γυάλινης οροφής» σε ανταμείβει με ένα μοναδικό αίσθημα δημιουργίας, σε θωρακίζει με πάθος, σε οδηγεί να γεύεσαι την πρόκληση της ζωής και της εξέλιξης.

Αν πρέπει να συμπυκνώσω τα εφόδια για αυτή την ανταμοιβή στην περίπτωσή μου ήταν τρία: αγάπη για την γνώση, πάθος για τη δημιουργία και την εξέλιξη, έρωτας για την ίδια τη ζωή και τις προκλήσεις της.