Met Gala: Πίσω από τη λάμψη, οι δικαιολογημένες γκρίνιες και ο ακτιβισμός

Το Met Gala είναι κάτι σαν τον Πύργο του Ντάουντον με αμερικανική προφορά. Ο κόσμος που ενδιαφέρεται γι’ αυτό το «απόλυτο» event της μόδας μοιράζεται στους «πάνω» και τους «κάτω», στους υψηλούς καλεσμένους και τους «υποτακτικούς» τους. Και φέτος είδαμε το ίδιο έργο, με αφηγηματικό άξονα τον Καρλ Λάγκερφελντ. Οι «Κρόουλι» τον τιμούσαν φορώντας τα καλά τους ή μεταμφιεσμένοι σε γάτες, ενώ στα «υπόγεια» οι ακάλεστοι θυμόντουσαν ότι ο συγχωρεμένος έκανε κακόψυχα σχόλια και είχε αμφιλεγόμενες απόψεις για το #MeToo και τη συμπερίληψη. 

Με τούτα και με κείνα, το Met Gala 2023 είναι παρελθόν. Και στην ιστορία θα μείνει όχι μόνο για τις στιλιστικές εξτραβαγκάντζες των καλεσμένων του, αλλά και για δύο πιο ουσιώδεις λόγους: 1) τις πρώτες κραυγές αποκαθήλωσης ενός ειδώλου και 2) τις διεκδικήσεις για θεσμική θωράκιση των εργαζομένων στη μόδα.

Met Gala 2023: Η γκρίνια για το τιμώμενο πρόσωπο, Καρλ Λάγκερφελντ

Όταν ανακοινώθηκε το θέμα του 2023, που ήταν ο Καρλ Λάγκερφελντ, πολλοί εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους: είχε ξεπερασμένες και επιβλαβείς αντιλήψεις για τα πρότυπα της μόδας, είχε πει πολλά και προβληματικά. Δεν έχουν άδικο οι επικριτές του. Στο αποκορύφωμα του #MeToo, ο σχεδιαστής είχε δηλώσει: «Αν δεν θέλεις να κατεβάσεις το παντελόνι σου, πήγαινε σε ένα γυναικείο μοναστήρι».

Ο Λάγκερφελντ έλεγε πολλά και βιτριολικά, ήταν μια «κράχτρα». Είχε κόλλημα με την «ασχήμια» και το «πάχος», έκανε την Κιμ Καρντάσιαν να κλαίει με μαύρο δάκρυ μετά από μία φωτογράφιση, αποκάλεσε την Αντέλ «λίγο χοντρή», ενώ για την Πίπα Μίντλετον, αδελφή της Κέιτ, δήλωσε: «Δεν μου αρέσει το πρόσωπό της. Θα πρέπει να δείχνει μόνο την πλάτη της».

«Πρόσβαλλε ανθρώπους δεξιά και αριστερά» έγραψαν οι New York Times αμέσως μετά τον θάνατό του το 2019. «Έκρινε τους ανθρώπους και ήξερε ότι θα κριθεί. Αλλά δεν τον ένοιαζε. Μάλλον του άρεσε αυτό». 

Το 2018 στο περιοδικό μόδας Numéro, είχε πει ότι «μπούχτισε» να ακούει καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση. «Αυτό που με συγκλονίζει περισσότερο είναι οι στάρλετς που χρειάστηκαν 20 χρόνια για να θυμηθούν τι συνέβη. Για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι δεν υπάρχουν μάρτυρες κατηγορίας».

Συμπεριληπτικός; Ούτε καν! Το 2009 δήλωνε στο Focus για τα plus size μοντέλα: «Κανείς δεν θέλει να βλέπει γυναίκες με καμπύλες». Και συμπλήρωνε: «Έχετε χοντρές μητέρες που κάθονται μπροστά στην τηλεόραση τρώγοντας τσιπς και λένε ότι τα αδύνατα μοντέλα είναι άσχημα. Ο κόσμος των όμορφων ρούχων έχει να κάνει με “όνειρα και ψευδαισθήσεις”». Στο Vice χαρακτήριζε το 2010 τον Γουόρχολ «απωθητικό» αισθητικά. Κάποτε αυτές οι δηλώσεις αντιμετωπίζονταν ως εκκεντρικότητες, ίσως και ντομπροσύνη. Σήμερα όχι. 

Είναι φανερό πως η ρήση «ο αποθανών δεδικαίωται» με την οποία μεγάλωσαν γενιές και γενιές αρχίζει να ξεθωριάζει. Η αποκαθήλωση ξεκίνησε και μάλλον δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο σχεδιαστής του Balmain Olivier Rousteing εμφανίστηκε με τσάντα που επάνω της έγραφε Karl Who?

Met Gala 2023: Ο ακτιβισμός των μοντέλων

Μια μέρα πριν την έναρξη του event συνδικαλιστικές ενώσεις του μόντελινγκ διαδήλωσαν έξω από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης για να απαιτήσουν την εξασφάλιση των βασικών για τους εργαζόμενους στη μόδα, να διεκδικήσουν καλύτερες εργασιακές συνθήκες και να θέσουν το αίτημα για τον τερματισμό της οικονομικής αλλά και σεξουαλικής εκμετάλλευσης. 

Η Model Alliance που ηγήθηκε του συλλαλητηρίου μιλά για εργασιακό μεσαίωνα και τονίζει πως ο κόσμος της υψηλής μόδας, άρα οι καλεσμένοι του Met, είναι πλήρως ενημερωμένοι για όσα «σκοτεινά» συμβαίνουν. Θεωρεί πως σε μια βιομηχανία με τζίρο 1,7 τρισεκατομμυρίων τα μοντέλα παίρνουν ψίχουλα, δεν πληρώνονται τις υπερωρίες, δεν επιτρέπεται να κάνουν διάλειμμα, υπογράφουν τυπικές συμβάσεις που δεν τηρούνται ποτέ. 

Τα συνδικαλιστικά όργανα των μοντέλων συνδέουν την οικονομική εκμετάλλευση με τη σεξουαλική κακοποίηση, μιλώντας για «αρπακτικά» στη βιομηχανία. «Η οικονομική κακοποίηση ανοίγει τις πύλες στη σεξουαλική κακοποίηση» δηλώνει το μοντέλο Ρόζι Λεβάιν. «Αυτά τα πράγματα πάνε χέρι χέρι. Πέρασα μήνες χωρίς εισόδημα. Με εξανάγκασαν σε έναν οικονομικό αγώνα, που με έκανε ευάλωτη ψυχικά, συναισθηματικά και τελικά σεξουαλικά».