The twist in our sobriety: Γιατί η Gen Z αγκαλιάζει τη νηφαλιότητα;

Σταμάτησαν όλοι να πίνουν; Σίγουρα έτσι φαίνεται. Τον τελευταίο χρόνο παρατηρώ ότι δεκάδες από τους φίλους, συγγενής και συναδέρφους μου έχουν πηδήξει στο βαγόνι της νηφαλιότητας, ή τουλάχιστον σε μια εκτεταμένη ετήσια παράταση του Dry January ή του Sober October, που μέχρι πριν λίγο δεν ήξερα καν ότι υπάρχει. Αντίστοιχα μοντέλα και ηθοποιοί όπως η Bella Hadid, η Kate Moss, η Katy Perry, η Naomi Campbell και ο Brad Pitt, κάποτε γνωστοί για την ακολασία τους, απαρνήθηκαν το ποτό χωρίς βέβαια να κάθονται στο σπίτι τους και κλαψουρίζουν. Έτσι ξαφνικά μικρά σικάτα μπαρ χωρίς αλκοόλ, αλλά και αρκετά μη αλκοολούχα κρασιά, μπύρες και οινοπνευματώδη ποτά αναπήδησαν στον χάρτη και κάνουν την αποχή να φαίνεται η πιο λογική πρόταση. Άλλωστε η εταιρεία δεδομένων Nielsen ισχυρίζεται ότι ο τομέας των ποτών χαμηλής περιεκτικότητας σε αλκοόλ και χωρίς αλκοόλ έχει αυξηθεί κατά 506% από το 2015, ένα καθόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό.

Αποφάσισα λοιπόν να πάρω τη δική μου θέση στο άρμα της νηφαλιότητας, για μερικές εβδομάδες, τουλάχιστον. Ήθελα να δω και εγώ αν παραλογιζόμαστε ή όντως αυτό δεν είναι απλά άλλο ένα τρεντ. Ως 23χρονη φοιτήτρια απολαμβάνω μια σχέση αγάπης και μίσους με το αλκοόλ. Δεν είμαι ούτε κατά ούτε υπερ του ποτού, απλώς δεν μου αρέσει να μεθάω υπερβολικά και να αισθάνομαι άσχημα το επόμενο πρωί. Μου αρέσει να γυρίζω σπίτι με ασφάλεια και να θυμάμαι τους ανθρώπους που γνώρισα, ίσως με λίγη παρέα ενός καλόυ Pornstar ή Dirty Martini. Ένα καλό κοκτέιλ είναι πάντα ένα πλας, μην κοροιδευόμαστε. Πρόσφατα δοκίμασα να κάνω βέβαια clubbing εντελώς νηφάλια και κάπως απροσδόκητα ήταν εξίσου ευχάριστο. Αμετάβατος παράγοντας για αυτό βέβαια είναι να σου αρέσει η μουσική. Το αλκοόλ δεν είναι απαραίτητο, η καλή μουσική είναι. Αν δεν υπάρχει το δεύτερο, πρέπει να υπάρχει το πρώτο. Είναι αλληλοεξαρτόμενα. Το καλύτερο ήταν ότι στον πειραματισμό μου ακολούθησε και το παρεάκι, για αυτό δεν αισθάνθηκα κιόλας καμία κριτική από μεριάς τους. Είναι δύσκολο το sobriety με όλους να σου λένε: «Έλα ένα σφηνάκι είναι μόνο! Σιγά τα πολλά ml τεκίλας».

Αυτή η εμπειρία αν και όχι δυσάρεστη, με σόκαρε αρκετά όμως για να καταλήγω να εξερευνώ την ιστορία του ποτού, μαθαίνοντας ότι η ιστορία της ναρκωτικής είναι σχεδόν η ιστορία του πολιτισμού. Ακούγεται θεατρικό, αλλά είναι αλήθεια. Η «ανακάλυψη» του ποτού χρονολογείται μεταξύ 6.000 και 4.000 π.Χ., που όπως τόσα πολλά πολιτιστικά αντικείμενα, ξεκίνησε από τη Μεσοποταμία και την Τουρκία και τελικά εξαπλώθηκε δυτικά. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έπιναν περισσότερη μπύρα παρά κρασί λόγω της παραγωγικής καλλιέργειας σιταριού, ενώ οι Ρωμαίοι έπιναν περισσότερο κρασί παρά μπύρα επειδή το εύκρατο κλίμα τους ήταν φιλόξενο για τα αμπέλια.

Έτσι η ιστορία συνεχίζεται εις τους αιώνες αλλά ας το δούμε και από κοινωνικής άποψης. Ο πειραματισμός με το αλκοόλ - και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ - θεωρείται εδώ και πολύ καιρό μια ιεροτελεστία μετάβασης στην ενηλικίωση, τουλάχιστον στους δυτικούς πολιτισμούς. Από νεαρή ηλικία, συχνά πριν από τη νόμιμη ηλικία, το αλκοόλ αγκαλιάζεται ως κοινωνικό λιπαντικό, ένας τρόπος να διασκεδάσει κανείς, να κάνει φίλους και να ξεφύγει από την καθημερινή πραγματικότητα. Ελάχιστες επαγγελματικές ή κοινωνικές εκδηλώσεις γίνονται χωρίς κάποια μορφή αλκοόλ.  

Τα τελευταία χρόνια, έχει σημειωθεί βέβαια σημαντική μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ, και αυτό αφορά κυρίως τη νέα γενιά. Καθώς η γενιά Z αναδιαμορφώνει την ιδέα της "καλής βραδιάς" και συχνά κοινωνικοποιείται χωρίς να πίνει, το εμπόριο και οι βιομηχανίες φιλοξενίας κινούνται γρήγορα για να προσαρμοστούν. Θα μου πείτε μπορεί να «πίνει» άλλα πράγματα αλλά ας τα βγάλουμε λίγο από την εξίσωση. Η ανέμελη κουλτούρα των πάρτι φυσικά και συνεχίζει να κυριαρχεί, απλώς μεταλλάσεται όπως τα πάντα άλλωστε. Μπορεί τα ναρκωτικά να δίνουν και να παίρνουν λίγο παραπάνω, αλλά ένας σνομπισμός στο αλκοόλ είναι ξεκάθαρος, πολύ περισσότερο από τις προηγούμενες γενιές. Όπως λέει και η μαμά μου «Το να καπνίζεις και να πίνεις σαν να μην υπάρχει αύριο είναι πλέον πασέ». 

Ωστόσο, είναι αδύνατο να αποδοθεί η πτώση σε έναν συγκεκριμένο παράγοντα. Η γενιά Z μεγαλώνει σε ένα μοναδικό κοινωνικό τοπίο και έχει μια διαφοροποιημένη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η κατανάλωση αλκοόλ τους επηρεάζει. Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι είναι ότι σε μια γενιά που έχει ως λάβαρο την απενοχοποιήση, η κατανάλωση αλκοόλ δεν ευδοκιμεί, γεγονός που αντανακλά μια ευρύτερη πολιτιστική μεταμόρφωση. Η υιοθέτηση της νηφαλιότητας συνεπώς μπορεί να αποδοθεί ως μια συνειδητή επιλογή που ευθυγραμμίζεται με μια ολιστική προσέγγιση της ευημερίας που προάγουν τα social - mindfullnes, wellbeing κλπ - αλλά και την επιθυμία για ουσιαστικές κοινωνικές συνδέσεις, που σίγουρα δεν προάγουν τα social. Σε κάθε περίπτωση αν αυτό το κίνημα αποκτήσει αρκετή δυναμική, μπορεί να αμφισβητεί τα κοινωνικά πρότυπα και να ενθαρρύνει μια πιο περιεκτική και προσεκτική προσέγγιση της κοινωνικοποίησης, προαναγγέλλοντας μια νέα εποχή στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και ασχολούμαστε με το αλκοόλ. Παρόλο που αυτό μπορεί να φαίνεται καλό από γενικής άποψης, η επιτυχία του δεν είναι νομοτελειακή. Το νόημα βρίσκεται πάντα στο μέτρο, στην μείωση της κατάχρησης και της εξάρτησης, όχι στην εξάλειψη. Για αυτό δεν χάνεις τίποτα αν δοκιμάσεις και εσύ μια virgin Margarita, είναι το πρώτο βήμα για να γίνεις κουλ!