Πώς να αντιδράς στην παρενόχληση και το bullying στο δρόμο

Το “πείραγμα” στο δρόμο είναι παλιό όσο και η αρχαία Ελλάδα, για να μην απομακρυνθούμε πολύ, αν και ισχύει σε όλο τον πλανήτη και σε όλες τις σχέσεις χρόνου και τόπου. Από την εποχή που ένας Νεάντερταλ άρπαζε από τα μαλλιά όποια γυναίκα ήθελε και την έσερνε μέχρι τη σπηλιά του ή την εποχή που ο Δίας την έπεφτε σε όποια θνητή, θεά ή ημίθεη τού γυάλιζε, είτε μεταμορφωμένος σε διάφορες ανοησίες (π.χ. χρυσή βροχή) είτε με κανονική αμφίεση, μέχρι και σήμερα, το “πείραγμα”στο δρόμο είναι μία θρασύδειλη μαγκιά στην καλύτερη περίπτωση μέχρι μπούλινγκ και ποινικό αδίκημα στις χειρότερες περιπτώσεις που, δυστυχώς, ο αριθμός τους δεν μειώνεται παρά τη δράση που εντείνεται παντού.

Φυσικά και δεν πρόκειται για φλερτ γιατί δεν γίνεται με μία αμοιβαία έλξη και συμπάθεια.

Πρόκειται για χυδαία, τοξική συμπεριφορά αρσενικού σε πλάσμα πιο αδύναμο από αυτόν και μάλιστα, όχι μόνο σαν ερωτική πρόκληση αλλά και σαν φασίζουσα στάση απέναντι σε όποιον δεν του αρέσει: σε γυναίκα, σε άτομο διαφορετικού χρώματος, φυλής, σε άτομα γκέι ή τρανς κλπ. Κάθε είδος διαφορετικότητας μπορεί να προκαλέσει τέτοιες συμπεριφορές. Που οφείλονται σε ένα ψυχολογικό κουβάρι συμπλεγμάτων μέσα στο κεφάλι του “άντρα” που τον κάνουν να είναι όλο και πιο επιθετικός όσο πιο πολλούς έχει μαζί του, σαν αγέλη λύκων, μέχρι και τα ένστικτα ανθρωποφαγίας που νοιώθει βλέποντας ότι το θύμα του πανικοβάλλεται, φοβάται, τρέπεται σε φυγή ή απλώς νοιώθει άσχημα.

Η “τουριστική φιλολογία” στην Ελλάδα ανέκαθεν έβαζε τα αρσενικά να είναι πιο επιθετικά απέναντι σε όποια/ον τους άρεσε αλλά ήταν αρκετά άνανδροι να το παραδεχτούν. Οι σάτυροι με τον πριαπισμό μέχρι τα “καμάκια” των νησιών και της πλατείας Συντάγματος μέχρι και πρόσφατα, που κυνηγούν ξανθές τουρίστριες δεν είναι γραφική εικόνα. Είναι η δικαίωση της συμπεριφοράς που πολλές φορές δεν έχει καν σαν επίφαση την ερωτική επιθυμία. Είναι η εξουσία επάνω στον “ξένο”, παρά τις θεωρίες περί φιλοξενίας και ανοιχτού μυαλού. Είναι απλός κανιβαλισμός.

Σήμερα, μπορεί ένα μεγάλο μέρος αυτής της τοξικότητας να εκτονώνεται στα social media, δεν παύει όμως να υπάρχει στην καθημερινότητα, στους δρόμους της πόλης αλλά και σε μικρότερες κοινωνίες. Το “πείραγμα” ποτέ δεν είναι “απλό” γιατί πάντα γίνεται με προσβλητικό τρόπο και αυτό που υπονοεί είναι πάντα σεξ, έστω και με τη βία. Ποτέ δεν είναι “φλερτ” γιατί πάντα γίνεται αρκετά δυνατά ώστε να ακουστεί και στους παρευρισκόμενους -κι έτσι θα φανεί ποιός είναι ο μάγκας. Και φυσικά γίνεται όλο και πιο χλευαστικό και απειλητικό, ανάλογα με το φύλο του θύματος, το χρώμα του δέρματος, το στιλ ντυσίματος, ο,τιδήποτε μπορεί να του φανεί εκείνη την ώρα ότι δεν συμφωνεί με τα γνωρίσματα της δικής του κτηνώδους φυλής.

Ούτε καν οι ελαφρότητες του είδους συγχωρούνται. Φιλάκια, νιαουρίσματα, γρυλίσματα, αναστεναγμοί και λοιπές αηδίες, κρύβουν την ίδια κομπλεξική προσωπικότητα του φασίστα που θέλει να υποτιμήσει όποιον θεωρεί πιο αδύναμο από αυτόν.

Η απάντηση σε όλο αυτό είναι “Μη φοβάσαι”.
Εύκολο να το λες, αλλά όχι τόσο εύκολο να το εφαρμόζεις όταν βρίσκεσαι μόνη/ος σε ένα σκοτεινό δρομάκι ή νοιώθεις ευάλωτη/ος και πανικοβάλλεσαι. Υπάρχουν ομάδες και δράσεις που μπορούν να σε κάνουν νοιώσεις δύναμη απέναντι σε τέτοια περιστατικά. Η εκμάθηση τρόπων άμυνας είναι μία καλή ιδέα. Η συσπείρωση με ανθρώπους “δικούς σου”είναι άλλη μία καλή ιδέα. Το να ενημερώσεις άμεσα τον κόσμο για το τι συμβαίνει εκεί, επιτόπου, είναι κάτι εύκολο πλέον, χάρι στο διαδίκτυο, αλλά ολοένα και πιο δημοφιλές. Στην Νέα Υόρκη υπάρχει ομάδα, οι Catcalls of NYC οι οποίοι, μόλις ειδοποιηθούν, σπεύδουν στην περιοχή και στο σημείο που συνέβη το “πείραγμα”και το καταγράφουν με κιμωλίες στους τοίχους, στο πεζοδρόμιο, οπουδήποτε, για να υπάρξει δημόσια ενημέρωση για το συμβάν. Το hashtag είναι #stopstreetharassment.

Όμως, ο τρόπος που μπορεί να αντιδράσει κανείς ακριβώς εκείνη την ώρα της λεκτικής επίθεσης, είναι δύσκολο να εκδηλωθεί γιατί επικρατεί ο πανικός και ο φόβος. Καλό είναι, γνωρίζοντας πάντα τους κινδύνους, να έχουμε και κάποιες λύσεις στο μυαλό μας, σαφείς και μάλλον αποτελεσματικές. Το να σιωπήσεις και να φύγεις είναι βέβαια μία λύση η οποία όμως είναι ψυχοφθόρα και εξοργιστική. Το να απαντήσεις, από την άλλη, θέλει ένα καλό ζύγισμα της κατάστασης. Δεν παύουν όμως να είναι λύσεις, απόλυτα θεμιτές, που μπορεί έστω και γνωρίζοντάς τες μόνο, να εμπνέουν θάρρος:

Να απαντάς
Αν έχεις μαζί σου και φίλους σου, είναι ακόμα καλύτερα. Μην παγώσεις από το φόβο, μην πάθεις blackout. Γύρνα ψύχραιμα προς το μέρος του και πες: “αυτό είναι παρενόχληση, μην το κάνεις”. Θέλει θάρρος, σταθερό βλέμμα και φωνή. Αν έστω και στο παραμικρό νοιώσεις ότι απειλείσαι, μην το κάνεις όμως. Απλώς επιτάχυνε το βήμα σου.

Το βλέμμα που παγώνει
Έχεις θυμώσει. Σε έχουν προσβάλλει. Μόλις ακούσεις το χυδαίο σχόλιο, σταμάτα απότομα, γύρνα και κεραυνοβόλησέ τον με άγριο βλέμμα, από πάνω μέχρι κάτω. Οι περισσότεροι είναι κότες και τα χάνουν σε μία τέτοια περίπτωση. Αρκεί να έχεις ζυγίσει τις πιθανότητές σου.

Κατάγραψέ το
Το κινητό δεν είναι μόνο για σέλφις. Αν νοιώθεις ότι μπορείς να το κάνεις, βγάλε μία φωτογραφία από το μέρος εκεί. Προσοχή, όχι κατευθείαν αυτόν. Ή σημείωσε σε ένα χαρτί το μέρος, την ώρα, το σχόλιο, το πρόσωπο. Ακόμα και αν δεν μπορέσεις να τα χρησιμοποιήσεις αποτελεσματικά, αυτό μπορεί να τον κάνει να φοβηθεί λίγο.

Μοιράσου το
Σε κάθε περίπτωση, κάνε γνωστό στα social media ό,τι συνέβη: Αυτό, εκεί. Περίγραψέ τον. Και μόνο το ότι θα το μοιραστείς θα σε κάνει να νοιώσεις καλύτερα. Αν δεις κάποιον αστυνομικό εκεί κοντά μπορείς να πας και να πεις τι συνέβη. Το πιθανότερο είναι να μην κάνει τίποτα, είναι καλό όμως να το ξέρει.

Αγνόησέ το
Ποτέ μην νοιώσεις άσχημα επειδή θα αγνοήσεις μία παρενόχληση. Μπορεί να ισχύουν πολλοί λόγοι για να το κάνεις, πέραν της θέλησής σου. Αν το ένστικτό σου λέει να φύγεις χωρίς να πεις τίποτα, τότε έτσι πρέπει να γίνει. Άλλωστε δεν χρωστάς σε κανέναν κομπλεξικό άγνωστο στο δρόμο, να του δώσεις τη χαρά ότι απάντησες στη λεκτική επίθεσή του. Προέχει η δική σου ασφάλεια και ψυχική ηρεμία. Το να τον αγνοήσεις του αφαιρεί δύναμη.

Δεν είναι δικό σου το λάθος
Και αυτό είναι το πιο καίριο σημείο. Πολλοί άνθρωποι που υφίστανται μπούλινγκ και λεκτικές επιθέσεις, νοιώθουν ότι το λάθος είναι δικό τους. Νοιώθουν ότι μπορεί να προκαλούν με το ντύσιμό τους ή τη συμπεριφορά τους, ότι δεν θα έπρεπε να κυκλοφορούν εκεί, ότι κάτι έκαναν και έφταιξαν. Αυτό ισχύει κυρίως στις νεότερες ηλικίες που είναι και οι πιο ευάλωτες. Όχι, δεν φταις. Μπορείς να ντύνεσαι όπως θέλεις, να κυκλοφορείς με τους φίλους σου όπου θέλεις, ό,τι ώρα θέλεις.