Αντι-στόχοι: Σχεδιάζοντας το μέλλον όχι με βάση «τα θέλω» αλλά «τα δεν θέλω»

Με τα χρόνια, έχουν γραφτεί εκατομμύρια λέξεις με συμβουλές για το πώς να θέτουμε στόχους και να τους πετυχαίνουμε τηρώντας τις αποφάσεις μας κατά γράμμα. Βέβαια, με όσα ανάποδα μάς έτυχαν τα τελευταία χρόνια, -οικονομική κρίση, κορωνοϊός, πόλεμος, ενεργειακή κρίση, κλιματική κρίση, δεν περιγράφω άλλο- αντιληφθήκαμε ότι ο οποιοσδήποτε μακροπρόθεσμος προγραμματισμός είναι μια φενάκη. «Όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια, ο Θεός γελάει» που λέει και ο κλισεδιάρης αλλά ταυτόχρονα θυμόσοφος λαός.

Αν και η λέξη «στοχοπροσήλωση» σε κάποιους από μας (σε μένα, το λέω και ξαλαφρώνω) είναι συνώνυμη με διάφορες βαριές έννοιες, όπως ας πούμε ο ψυχαναγκασμός, ας πούμε ένα μπράβο στους στοχοπροσηλωμένους. Σε εκείνους δηλαδή που, αφού πραγματοποιήσουν έναν στόχο τους, περνάνε με πάθος και επιμονή στον επόμενο, ενώ η λίστα με τα new year’s resolution τους είναι γεμάτη με τικ ήδη από τον Μάιο.

Οι άνθρωποι δεν φανταζόμαστε με τον ίδιο τρόπο τον μέλλον μας, ούτε το άμεσο ούτε το πολύ μετά. Άλλοι είναι ρομποτάκια, άλλοι «έχει ο θεός». Υπάρχουν εκείνοι που στα 18 τους ήξεραν ακριβώς τι θέλουν να σπουδάσουν, σε ποιο πεδίο να εργαστούν, τι είδους σύντροφο να έχουν στη ζωή τους και πόσα παιδιά να αποκτήσουν. Υπάρχουν όμως κι εκείνοι που δεν είχαν κανένα παδικό ή εφηβικό όνειρο και δεν ήξεραν τι θέλουν να γίνουν όταν μεγαλώσουν. Ήξεραν όμως τι δεν θέλουν να γίνουν, κι αυτό δεν είναι καθόλου αμελητέο.

Πάνω κάτω αυτό σημαίνει ο όρος «αντι-στόχοι» που δημιούργησαν οι επιχειρηματίες Άντριου Γουίλκινσον και Κρις Σπάρλινγκ: αντί να αγωνίζεσαι να πετύχεις αυτό που επιθυμείς, να παλεύεις να μην καταντήσεις αυτό που απεχθάνεσαι.

Οι δύο άνδρες εμπνεύστηκαν την κοσμοθεωρία τους από έναν τρίτο επιχειρηματία, τον Τσάρλι Μάνγκερ, ο οποίος είχε πει την περίφημη ατάκα: «Πες μου πού θα πεθάνω, ώστε να μην πάω ποτέ εκεί». Το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν να φανταστούν πώς θα ήταν η χειρότερη μέρα της ζωής τους. Στη λίστα τους περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, ατελείωτα μίτινγκ όπου ο καθένας λέει το αδιάφορο κοντό και το μακρύ του, μια υπεργεμάτη ατζέντα υποχρεώσεων, ένα υποχρεωτικό ταξίδι ενώ είσαι πτώμα από την κούραση. Για να βγάλουν όλα τα δυσάρεστα από τη επιχειρηματική τους ζωή, αποφάσισαν να καταργήσουν τα μίτινγκ και να επικοινωνούν με το προσωπικό τους με μέιλ ή τηλέφωνα, να μην εργάζονται από το γραφείο τους αλλά από το καφέ-μπαρ ή το πάρκο που βρίσκονταν απέναντι από το γραφείο, να μην προγραμματίζουν ποτέ δουλειές από τα αχάραγα, ώστε να απολαμβάνουν τον ύπνο τους.

Η κοσμοθεωρία των αντι-στόχων δεν σημαίνει χύμα στο κύμα. Είναι κανονική οργάνωση μιας ζωής α λα κάρτ, που ανταποκρίνεται πλήρως στις προτιμήσεις και τις ιδιορρυθμίες του καθενός. Και δεν περιορίζεται μόνο στις εργασιακές συνθήκες, οι οποίες στην τελική δεν διαμορφώνονται από μας, αλλά από το αφεντικό ή τη φύση της δουλειάς μας.

Οι αντι-στόχοι μπορούν να λειτουργήσουν άψογα στην προσωπική μας ζωή και στις σχέσεις μας με τους άλλους, είτε μιλάμε για τον σύντροφο είτε για τους φίλους μας. Αν συντάξουμε μια λίστα με τις κόκκινες γραμμές μας -τη ζήλια, την τσιγκουνιά, το τσιλιμπούρδισμα, ό,τι τέλος πάντων μας φαίνεται ανυπόφορο στους άλλους-, ίσως αντιληφθούμε ευκολότερα τι ψάχνουμε σε μια ρομαντική ή πλατωνική σχέση. Και ας πορευτούμε με γνώμονα τα «μη θέλω μας», αφήνοντας τη ζωή να φέρει τα υπόλοιπα όπως εκείνη ξέρει.