Shopping

Εμμανουέλα Μακρή-Βαθιώτη: Πλάθοντας στην οικογενειακή παράδοση των 100 χρόνων

4ης γενιά αγγειοπλάστης με πτυχίο χημικού μηχανικού, δημιουργεί χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενο με τον παραδοσιακό τρόπο

Εμμανουέλα Μακρή-Βαθιώτη: Η αγγειοπλάστης 4ης γενιάς περιγράφει την καθημερινότητά της στο εργαστήριο.

Η κεραμεική στην Σάμο έχει ιστορία χιλιάδων ετών, όπως άλλωστε έχουν αποδείξει τα αρχαιολογικά ευρήματα, με πλήθος από τεχνήτες και εργαστήρια αφιερωμένα στην αρχαία αυτή τέχνη που περικλείει τα βασικότερα στοιχεία της φύσης, το νερό, την φωτιά και το χώμα της γης. Η Εμμανουέλα Μακρή-Βαθιώτη, αν και απόφοιτος του ΕΜΠ στο τμήμα χημικών μηχανικών με μεταπτυχιακό στα χρηματοοικονομικά, αποφάσισε να αφοσιωθεί στην τέχνη αυτή, συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση των 100 χρόνων της οικογένειά της. Πλέον 4ης γενιάς αγγειοπλάστης, με βάση το Καρλόβασι, δίνει μορφή και ζωή στον πηλό και περιγράφει την καθημερινότητά της στο εργαστήριο.

Η κεραμεική: Γυρνώντας πίσω στον τόπο μου ήρθα πάλι κοντά με την τέχνη της αγγειοπλαστικής. Έχοντας μεγαλώσει μέσα στο εργαστήριο της μητέρας μου Σταματίας, ξύπνησαν όλες οι παιδικές μου μνήμες και μαζί όλα τα συναισθήματα που είχα ως παιδί όταν έπλαθα με τον πηλό τις πρώτες μου «δημιουργίες», δοκίμαζα κατασκευές, αναμείγνυα χρώματα. Οπότε την αγγειοπλαστική την αγάπησα από τα παιδικά μου κιόλας χρόνια. Έτσι το 2014 αποφάσισα να συνεχίσω επαγγελματικά την τέχνη αυτή νιώθοντας ταυτόχρονα περήφανη που θα αποτελέσω έναν κρίκο στη συνέχιση της οικογενειακής μας παράδοσης. Έτσι (εκτός από το κεντρικό μας εργαστήριο στο Καρλόβασι), ανοίξαμε ένα παράρτημα στο ορεινό χωριό Μανωλάτες Σάμου, που για μένα υπήρξε το επίσημο προσωπικό μου επαγγελματικό ξεκίνημα ως κεραμίστας. Το εργαστήριό μας ξεκίνησε το 1922 από τον προπαππού μου Δημήτρη Βαθιώτη που ήρθε στη Σάμο ως πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία. Τον διαδέχτηκε ο γιος του, ο παππούς μου Μανώλης που συνέχισε μαζί με τη γιαγιά μου Πάτρα, το επάγγελμα του πατέρα του, έως το 1974. Το 1979 η μητέρα μου Σταματία επαναλειτούργησε το εργαστήριο του πατέρα της και ήταν η πρώτη γυναίκα που άνοιξε δικό της εργαστήριο στη Σάμο, κόντρα στα στερεότυπα της εποχής περί ανδροκρατούμενου επαγγέλματος. Ήταν η τρίτη γενιά αγγειοπλαστών και δούλευε μαζί με τη μητέρα της και την αδερφή της. Η μητέρα μου έφυγε από τον κόσμο μας αλλά μας άφησε την τέχνη και το ήθος της ως φάρο στις ζωές μας.

To εργαστήριο: Η κεραμική είναι μια απαιτητική τέχνη που θέλει χρόνο και σε μαθαίνει να έχεις υπομονή, να επιμένεις, να απογοητεύεσαι κάποιες φορές και στο τέλος να τα καταφέρνεις! Αφού φτιάξω τα αντικείμενα με πηλό στον τροχό, περιμένω ένα διάστημα ωρών-ημερών, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και την εποχή, να στεγνώσουν και να διορθώσω διάφορες λεπτομέρειες ή να κάνω διάφορες παρεμβάσεις όπως τοποθέτηση χερουλιού σε κούπα του καφέ. Στη συνέχεια ακολουθεί το πρώτο ψήσιμο (μπισκουί), μετά η ζωγραφική και το υάλωμα και τέλος το δεύτερο ψήσιμο στους 1030 ^οC, για 12-14 ώρες. Από τη στιγμή που θα πιάσω ένα κομμάτι πηλού στα χέρια μου μέχρι το τελικό αντικείμενο- το βάζο ας πούμε, μεσολαβούν περίπου δέκα μέρες και 9-10 διαφορετικά στάδια επεξεργασίας. Αυτό που αγαπώ στη δουλειά μου είναι η φύση της, είναι μια αργή διαδικασία όπου από ένα κομμάτιπηλού, ένα «ταπεινό» υλικό (χώμα και νερό),μετά από έντονη ενασχόληση και τις κατάλληλες συνθήκες (αέρας και φωτιά), το μετατρέπεις σε ένα άρτιο χειροπιαστό αντικείμενο. Το εργαστήριο βρίσκεται στον ίδιο τόπο με το πρώτο εργαστήριο του 1922 και στο πίσω μέρος του διασώζονται τα πετρόκτιστα καμίνια του προπαππού μου που λειτουργούσαν για πολλά χρόνια με ξύλα, πριν χρησιμοποιηθεί το ηλεκτρικό ρεύμα για τους σύγχρονους φούρνους που έχουμε τώρα.

Oι δημιουργίες: Τα προϊόντα είναι 100% χειροποίητα, φτιαγμένα και ζωγραφισμένα στο χέρι, με οικολογικά υλικά, κατάλληλα για τρόφιμα και προορίζονται για καθημερινή χρήση αλλά και για διακόσμηση. Έχουμε κρατήσει πολλές παραδοσιακές φόρμες και μοτίβα, αλλά έχω προσθέσει και κάποια μοντέρνα σχέδια, γεωμετρικά μοτίβα και πιο μίνιμαλ στοιχεία. Πιάτα, σαλατιέρες, ποτήρια, μπόλ, κανάτες, ανθοδοχεία, βάζα και διάφορα διακοσμητικά είναι ορισμένα από τα αντικείμενα που δημιουργούμε. Τα μοτίβα είναι λουλούδια, ελιές, ασπρόμαυρα γεωμετρικά, νησιώτικα σχέδια όπως ψαράκια, πολύχρωμες γραμμές κ.ά. Παραδοσιακό κεραμικό της Σάμου και του εργαστηρίου μας είναι η κούπα του Πυθαγόρα ή αλλιώς «δίκαιη κούπα», που εφευρέθηκε από το μεγάλο αυτό φιλόσοφο-μαθηματικό και μέσω της λειτουργίας της μας διδάσκει την ισότητα, το μέτρο και τη δικαιοσύνη. Ως πηγή έμπνευσης λειτουργούν τα πάντα, η φύση, τα μουσεία, οι αρχαιολογικοί χώροι, η παράδοση, οι νέες τάσεις κ.ά.

H στροφή του κόσμου προς το χειροποίητο: Όλο και περισσότεροι νέοι αλλά και μεγαλύτεροι θέλουν να εκφραστούν μέσα από μία τέχνη. Η κεραμική είναι μια αρχαία τέχνη η οποία ακολουθεί τον άνθρωπο από πάντα, σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς του. Έτσι η ενασχόληση περισσότερων ανθρώπων με διαφορετικές εμπειρίες, δίνει διαφορετικές ιδέες και νέα πνοή στην παράδοση αυτή για να συνεχίσει. Σύμφωνα με μελέτες, η ενασχόληση με κάποια τέχνη μειώνει τα αρνητικά συναισθήματα και τα επίπεδα του στρες. Η κεραμική έχει ένα ιδιαίτερο τρόπο να σε κάνει να συγκεντρώνεσαι στη δημιουργία σου καθώς απαιτεί απόλυτη συνεργασία του μυαλού και του σώματος και να εστιάσεις απόλυτα στις κινήσεις και στις αισθήσεις σου, σε αυτό που φτιάχνεις. Για κάποιους είναι αγχολυτικό, για κάποιους δημιουργία ή τρόπος έκφρασης. Ακόμα και κάποιος αρχάριος, με κατάλληλη καθοδήγηση, μπορεί να δημιουργήσει το δικό του αντικείμενο σε κάποιο εργαστήριο και να το πάρει σπίτι του νιώθοντας την ευτυχία που του προσφέρει η δημιουργία. Η πανδημία έκανε τους ανθρώπους να δουν τη ζωή τους από άλλη σκοπιά και να στραφούν περισσότερο στα συναισθήματά τους και στο πώς αυτά μπορούν να εκφραστούν με έναν πιο γόνιμο τρόπο. Επίσης είχαν και περισσότερο χρόνο να εξερευνήσουν τη δημιουργική τους πλευρά και έτσι ξεκίνησαν ένα καινούριο χόμπι. Ελπίζω να μην είναι μία μόδα που θα περάσει, γιατί προσφέρει τόσο πολλά οφέλη.

Tα social media: Παίζουν σημαντικό ρόλο στην άνοδο και στη διάδοση των τεχνών εν γένει καθώς δημιουργούν τάσεις. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν επίσης να είναι μία οδός για την προσέγγιση ενός ευρύτερου κοινού. Η κεραμική δείχνει στον κόσμο πώς σε φέρνει κοντά με τη γη και πώς συνδέεται ο άνθρωπος με τη φύση και έτσι τα χειροποίητα κεραμικά κερδίζουν περισσότερο έδαφος σαν αντικείμενα στην καθημερινότητά μας καθώς συνδέουν τον κόσμο με το δημιουργό του αντικειμένου και την ιστορία πίσω από αυτά. Και για εμάς τους δημιουργούς παίζουν ρόλο καθώς βλέπουμε καινούριες τάσεις, τι αρέσει τι όχι, κάποιους καινούριους πειραματισμούς και προσφέρουν επικοινωνία με συναδέλφους για ανταλλαγή απόψεων.