Ξέρεις τι σημαίνει «vegan προϊόντα ομορφιάς» που ακούς συχνά;

Από κάποιους χαρακτηρίζονται ευσυνείδητοι, από άλλους εξαιρετικά επιλεκτικοί. Όπως και να έχει, οι άνθρωποι που έχουν επιλέξει έναν vegan τρόπο ζωής ζουν πλέον ανάμεσά μας και αυξάνονται διαρκώς. Η βρετανική εφημερίδα The Economist ανακήρυξε το έτος 2019 «χρονιά των vegans», αναφέροντας ότι το ένα τέταρτο των millennials αναγνωρίζονται ως vegans ή vegetarians. Δεν είναι άλλωστε και λίγοι οι celebrities που παροτρύνουν τους θαυμαστές τους να γίνουν vegans – αν όχι για ηθικούς λόγους, τουλάχιστον για περιβαλλοντικούς και λόγους υγείας. Η vegan διατροφική αγορά άρχισε να αυξάνεται σημαντικά, οδηγώντας και άλλες βιομηχανίες να δείξουν ενδιαφέρον, όπως αυτή της ομορφιάς. Από το 2014 μέχρι το 2019, η προσφορά vegan καλλυντικών έχει αυξηθεί κατά 175% και συνεχίζει. Εδραιωμένα αλλά και νέα brands στον χώρο της ομορφιάς κυκλοφορούν σειρές προϊόντων περιποίησης και ομορφιάς που φέρουν την ένδειξη «vegan». Τι ακριβώς σημαίνει όμως «vegan καλλυντικά» και γιατί έχουν αποκτήσει τόση δημοσιότητα;

Τα vegan καλλυντικά παρασκευάζονται χωρίς υλικά ζωικής προέλευσης ή ίχνη τους. Τα συμβατικά υλικά ζωικής προέλευσης αντικαθίστανται από υλικά που προέρχονται από φυτά ή ορυκτά. Ωστόσο, η λέξη «vegan» δεν σημαίνει ότι το προϊόν είναι 100% φυσικό ή βιολογικό. Πριν επιλέξεις ένα vegan προϊόν, διάβασε τη λίστα των συστατικών του για να βεβαιωθείς ότι δεν περιέχεται κάτι στο οποίο μπορεί να εμφανίσεις αλλεργική αντίδραση και ψάξε επίσης για την ετικέτα «cruelty-free».

«Vegan» σημαίνει και «animal cruelty-free»;

Όπως αναφέρθηκε, vegan προϊόν σημαίνει ότι δεν περιέχει ζωικά συστατικά. Το cruelty-free χαρακτηρίζει ένα προϊόν που δεν έχει δοκιμαστεί σε ζώα σε καμία φάση της παραγωγικής διαδικασίας. Με άλλα λόγια, είναι πιθανό ένα είδος vegan να έχει δοκιμαστεί σε ζώο και ένα προϊόν που δεν δοκιμάζεται σε ζώα να περιέχει ζωικά συστατικά.

Από πλευράς σκευασμάτων, δεν υπάρχει τίποτε το περίπλοκο από το 2013, αφού έχει απαγορευτεί σε ομίλους καλλυντικών να εμπορεύονται και να πωλούν καλλυντικά προϊόντα που έχουν δοκιμαστεί σε ζώα στην Ευρώπη. Το πρόβλημα προκύπτει για το brand όταν θέλει να προωθήσει ένα vegan προϊόν στην κινεζική αγορά, γιατί οι κινεζικές αρχές εξακολουθούν να δοκιμάζουν ορισμένες κατηγορίες προϊόντων σε ζώα.
Στην αναγνώριση ενός προϊόντος που έχει και τα δύο χαρακτηριστικά μπορούν να σε βοηθήσουν μόνο οι επίσημες πιστοποιήσεις που φέρει στη συσκευασία του. Κάποιοι από τους επίσημους οργανισμούς πιστοποίησης μη δοκιμής σε ζώα είναι οι Leaping Bunny Seal, Vegan Flower, Nature Seal, Ecocert, Ecocert Cosmos και PETA. Αντίστοιχα, οργανισμοί πιστοποίησης vegan προϊόντων είναι οι V-Label, Eve Vegan, EQ Vegan, Vegan Society.

Διαφορές ζωικών και φυτικών συστατικών

Τα κοινά συστατικά ζωικής προέλευσης που βρίσκονται σε προϊόντα ομορφιάς περιλαμβάνουν το μέλι, το κερί μέλισσας, τη λανολίνη (λίπος από μαλλί), το σκουαλένιο (έλαιο από συκώτι καρχαρία), την καρμίνη (θρυμματισμένα σκαθάρια), τη ζελατίνη (κόκαλα, τένοντες ή συνδέσμους αγελάδας ή χοίρου), αλλαντοΐνη (ούρα αγελάδας), άμπαρι (παράγωγο στομαχιού φάλαινας), όργανα προβάτου, σάλιο σαλιγκαριού. Αν και αβλαβή για τους ανθρώπους, η σκέψη ότι τέτοιου είδους συστατικά χρησιμοποιούνται στα προϊόντα που απλώνουμε στο δέρμα μας είναι αποτρεπτική για την επιλογή τους, σκέψου να είσαι και vegan...

Αρκετά συχνά, ακούγεται ότι τα vegan καλλυντικά είναι λιγότερο αποτελεσματικά και φυσικά είναι μύθος. Τα συστατικά αυτών των προϊόντων επιλέγονται και ελέγχονται πολύ προσεκτικά, ενώ είναι πολύ αποτελεσματικά στην εξάλειψη ερεθισμών του δέρματος. Είναι εξαιρετικά ενυδατικά και επαναφέρουν τη φρεσκάδα και τη λάμψη της επιδερμίδας. Τα καλλυντικά από το «vegan ράφι» βοηθούν στην επίτευξη ενός τέλειου μακιγιάζ χωρίς καμία ζημιά στο δέρμα και, κυρίως, χωρίς καμία βλάβη στα ζώα.

Υπάρχει μια ποικιλία φυτικών συστατικών ικανών να αντικαταστήσουν τα ζωικά με τις ίδιες ευεργετικές ιδιότητες. Η χοληστερόλη από το ζωικό λίπος μπορεί να αντικατασταθεί με τη στερόλη από τη σόγια, η κυστεΐνη μπορεί να παραχθεί (αντί από τρίχωμα και κέρατα ζώων), από καρύδια και ηλιόσπορους. Η ελαστίνη μπορεί να αντικατασταθεί από πρωτεΐνη σίτου ή σόγιας και το μετάξι από αλόη βέρα. Η κερατίνη μπορεί να υποκατασταθεί από πρωτεΐνη σόγιας και το κολλαγόνο να αντικατασταθεί με φυτικό κολλαγόνο από φύκια. Τα φυτικά λιπαρά χρησιμοποιούνται αντί για λανολίνη και το εκχύλισμα γλυκόριζας αντί για πρόπολη. Το κερί μέλισσας αντικαθίσταται με κερί από κοκοφοίνικα, έλαιο καρύδας ή έλαιο αβοκάντο.

Γιατί να επιλέξεις vegan προϊόντα

Εάν είσαι ήδη vegan, το πιθανότερο είναι να θέλεις να αποφύγεις τα ζωικά προϊόντα και στη ρουτίνα ομορφιάς σου. Όλα εξαρτώνται από την ηθική του καταναλωτή, μιας και οι καταναλωτές σήμερα είναι πιο ενημερωμένοι και απαιτούν διαφάνεια για τα προϊόντα που προμηθεύονται – συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών για τις πηγές των συστατικών. Η λέξη «vegan» έχει ορισμένες έννοιες ασφάλειας, ηθικής ή ποιότητας συστατικών, οπότε ακόμα κι αν ένας καταναλωτής δεν είναι vegan, μπορεί να προτιμήσει ένα vegan προϊόν ως ασφαλέστερο ή πιο υγιεινό. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως και η διαδικασία προμήθειας ορισμένων συστατικών είναι πολύ σημαντική. Πολλά brands τηρούν τα πρότυπα προμήθειας για τα μη vegan συστατικά τους που είναι πιο ευνοϊκά για τα ζώα και το οικοσύστημα. Για παράδειγμα, το φοινικέλαιο είναι vegan, αλλά αν προέρχεται μη βιολογικά από μια χώρα με μεγάλους πληθυσμούς ουρακοτάγκων, μπορεί η προμήθειά του να είναι πιο επιβλαβής για τα ζώα από το βιολογικό μέλι ή το κερί μέλισσας. Έτσι, ανεξάρτητα από το πού ψωνίζεις, καλό είναι να αφιερώνεις χρόνο για να μάθεις τα brands που εμπιστεύεσαι και να βεβαιωθείς για τους ηθικούς τρόπους παραγωγής των καλλυντικών τους.

Είναι τα vegan προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον;

Όσον αφορά τον τεράστιο αριθμό πόρων που καταναλώνονται στην παραγωγή ζωικών προϊόντων, περίπου το 30% της επιφάνειας του πλανήτη είναι αφιερωμένο στην κτηνοτροφία. Δεδομένης της σπανιότητας φυσικών πόρων όπως το νερό και η περιορισμένη ποσότητα γης και τροφίμων που διατίθενται σε όλο τον κόσμο, αυτή η κατανομή πόρων είναι μαζικά αναποτελεσματική για την ευημερία και τη μακροζωία του πλανήτη. Η παραγωγή vegan καλλυντικών αντικαθιστά τα ζωικά με φυτικά συστατικά και χρησιμοποιεί λιγότερες συνθετικές χημικές ουσίες από τα κλασικά καλλυντικά. Προφανώς αυτό λειτουργεί ευεργετικά για το περιβάλλον, αφού σημαίνει ότι απελευθερώνονται λιγότερες δυνητικά τοξικές χημικές ουσίες στις υδάτινες οδούς, στο έδαφος και στον αέρα. Σημαίνει επίσης ότι χρησιμοποιούνται λιγότερα ορυκτά καύσιμα για την παραγωγή αυτών των χημικών ουσιών, τόσο με τη μορφή πρώτων υλών όσο και με τη μορφή ενέργειας. Ακόμη, τα vegan cruelty-free προϊόντα προστατεύουν εξίσου τα ζώα και το περιβάλλον. Οι ρυθμιστικές αρχές μπορούν να χαρακτηρίσουν ως ιατρικά απόβλητα τα νεκρά σώματα κουνελιών, ποντικών, ινδικών χοιριδίων και άλλων ζώων εργαστηρίου που εκτίθενται σε τοξικές χημικές ουσίες από τη δοκιμή καλλυντικών. Αν αυτά τα ζώα δεν αποτεφρωθούν –μια διαδικασία αρκετά ενεργοβόρα–, μπορεί να απελευθερώσουν επικίνδυνες τοξίνες στο περιβάλλον.

Αν αναρωτιέσαι πού θα βρεις vegan και cruelty-free προϊόντα περιποίησης και ομορφιάς, θα εκπλαγείς με το πόσα ελληνικά brands έχουν επενδύσει στην παραγωγή vegan σειρών προϊόντων, λειτουργώντας με ηθικό τρόπο και φέροντας τις κατάλληλες πιστοποιήσεις. Από αφρόλουτρα και είδη κομμωτηρίου μέχρι προϊόντα μακιγιάζ και κρέμες σώματος, η ελληνική αγορά έχει να σου προσφέρει δεκάδες vegan επιλογές.