Η ιστορία 5 εμβληματικών παπουτσιών

Απογευματάκι -ώρα αιχμής- στο μετρό του Συντάγματος, περιμένοντας το συρμό που επιτέλους θα με οδηγούσε σπίτι. "Τι να κάνω για να περάσει η ώρα;", σκέφτηκα. Ούτε σήμα στο κινητό είχα, ούτε κάποιον δίπλα μου για να πιάσω την κουβέντα. Άρχιζα να παρατηρώ κάτι που από πάντα μου κινούσε τα ενδιαφέρον: τα παπούτσια. Αμέτρητα παπούτσια –εν τω μεταξύ άνοιξαν οι θύρες του μετρό-, άλλα αθλητικά, άλλα μποτάκια, άλλα γόβες και άλλα σανδάλια. Άλλα μονόχρωμα, άλλα πολύχρωμα, άλλα καινούρια και άλλα φθαρμένα. Το κάθε παπούτσι έκρυβε τη δική του ιστορία, όπως και το κάθε πρόσωπο άλλωστε. Επειδή την ιστορία των προσώπων πολύ δύσκολα θα τη μάθαινα, αποφάσισα γυρνώντας σπίτι να κάνω μία έρευνα στην ιστορία κάποιων διάσημων υποδημάτων. Έτσι και έγινε. Παρακάτω παραθέτω πληροφορίες για unisex παπούτσια που ενώ στο παρελθόν χρησιμοποιούνταν για κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα, σήμερα τα συναντάμε στους «δρόμους της καθημερινότητας μας» –φυσικά και στους συρμούς του μετρό-

1. Chuck Taylor All Star 

Νούμερο ένα στη λίστα δε θα μπόρεσε να είναι άλλο από το Chuck Taylor All Star. Η εταιρία Converse ιδρύεται το 1908 στη Μασαχουσέτη και το 1917 ξεκινάει και φτιάχνει ένα πρώιμο παπούτσι μπάσκετ. Το 1921, ο Charles "Chuck" Taylor, Αμερικανός μπασκετμπολίστας εντάσσεται στην εταιρία ως πωλητής και ένα χρόνο αργότερα ζητά να δημιουργήσει ένα καλύτερο παπούτσι με περισσότερη υποστήριξη και ευελιξία, το οποίο και έπραξε. O Chuck επανασχεδίασε το παπούτσι, το βελτίωσε και το έφερε πιο κοντά στις ανάγκες ενός μπασκετμπολίστα. Στο ανανεωμένο παπούτσι ενσωματώνει, επίσης, το εμβληματικό στρογγυλό patch με το διακριτικό λογότυπο All-Star, το οποίο προσέφερε προστασία στον αστράγαλο από τυχόν τραυματισμούς. Λίγο αργότερα στη στρογγυλή αυτή ετικέτα με το αστέρι, προστίθεται το όνομα του, και έτσι τα παπούτσια γίνονται ευρέως γνωστά ως Chuck Taylor All Star -το πρώτο αθλητικό παπούτσι στην ιστορία που επικυρώθηκε από διασημότητα-.

Από το 1918 έως και το 1990, η εταιρία προμήθευε με παπούτσια τους παίκτες του NBA. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου μάλιστα, o Chuck ήταν προπονητής φυσικής κατάστασης του αμερικάνικου στρατού και όλοι οι στρατιώτες φορούσαν all star για την εκπαίδευσή τους (!). Μέχρι και τη δεκαετία του 1960, η εταιρεία είχε καταλάβει περίπου το 70 με 80 τοις εκατό της αγοράς παπουτσιών μπάσκετ και τα «σταράκια» είχαν πλέον καθιερωθεί για τα καλά. Ωστόσο, κατά τη δεκαετία του 1970, το διάσημο παπούτσι μειώνεται σε δημοτικότητα, όταν οι παίκτες του μπάσκετ αρχίζουν και φορούν ανταγωνιστικές μάρκες.

Τα Chuck Taylor All Stars όμως, κάνουν την επάνοδο τους δυναμικά τη δεκαετία του 1980 ως casual υποδήματα σε ρετρό στιλ. Μπορεί πλέον να μη φοριούνται στα γήπεδα, αλλά έχουν φορεθεί ακόμη και στο κόκκινο χαλί (από την Christen Stewart), γιατί ταιριάζουν πάντα και παντού. Εκτός από all- star είναι all- time classic. Παπούτσια που πάντα θα έχουμε στην γκαρνταρόμπα μας -έστω και ένα-.

2. Stan Smiths  

Ακουλουθεί το ολόλευκο sneaker με τις πράσινες λεπτομέρειες, το Adidas Stan Smith. Το πρώτο ζευγάρι παπούτσια τένις ήταν κατασκευασμένο από καμβά και είχε σόλες από καουτσούκ, παίρνοντας δικαίως την εμβληματική ονομασία sneakers*, καθώς ήταν αθόρυβο. Η United States Rubber Company (αργότερα Uniroyal) το 1916 παρουσιάζει το Keds, το πρώτο δημοφιλές παπούτσι που χρησιμοποιήθηκε στο τένις, ενώ η Adidas το 1931 κάνει την εμφάνιση της και κυκλοφορεί το πρώτο της παπούτσι ειδικά για τένις. Το δίπτυχο καουτσούκ και καμβάς παρέμεινε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν διαφορετικά σχέδια παπουτσιών τένις έγιναν δημοφιλή, καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες παρουσίαζαν τις εκδοχές τους. Τότε ήταν που η Adidas θέλοντας να κάνει κάτι διαφορετικό και καινοτόμο, προσέθεσε ως υλικό το δέρμα στο παπούτσι, ξεχωρίζοντας το από τα άλλα παπούτσια της εποχής και το 1964 ο Robert Haillet, διάσημος Γάλλος τενίστας, λανσάρει το νέο αυτό παπούτσι. Ωστόσο, λίγα χρόνια μετά την τοποθέτηση του προσώπου του Haillet στη γλώσσα αυτής της δερμάτινης κατασκευής, ο Γάλλος σταρ αποσύρεται και έτσι υπήρχε ανάγκη από κάποιο νέο υποστηρικτή.

Για το λόγο αυτό, κυνηγώντας παράλληλα το "American Dream", το 1971 η εταιρία στράφηκε στον Αμερικανό αστέρα των γηπέδων, Stanley Roger Smith, ο οποίος έγινε το νέο «πρόσωπο» του παπουτσιού κάνοντας το να μείνει γνωστό στην ιστορία ως μοντέλο Stan Smith. Αυτά τα λευκά δερμάτινα αθλητικά παπούτσια, με τις τρεις σειρές από αεράτες τρύπες και την γλώσσα με τις πράσινες «πινελιές», με πωλήσεις που ξεπέρασαν τα 70 εκατομμύρια ζευγάρια παγκοσμίως, μπήκαν στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες το 1990. 
Από τότε, η δημοτικότητα του παπουτσιού, που φιλοξενεί ακόμα στη γλώσσα του τον Smith, έχει εκτοξευθεί. Σημαντικό να αναφέρουμε ότι το παπούτσι του τένις είναι το πρώτο αθλητικό παπούτσι και πρότυπο στο οποίο βασίστηκαν όλα τα μεταγενέστερα. 

Σήμερα, τα Stan Smith βγαίνουν σε διάφορα χρώματα και είναι ιδανικά για κάθε είδους αστική περιπέτεια.

3. Biker Boots

Biker Boots: Ένα παπούτσι σταθμός. Το Ιππικό των ΗΠΑ, το 1820, ήταν το πρώτο που συμπεριέλαβε στη στολή αυτές που σήμερα αποκαλούμε biker boots, φυσικά στην πρωτόγνωρη μορφή τους. Στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτα λιγότερο από μια εξελιγμένη μπότα ιππασίας, την εποχή που το αμερικανικό ιππικό είχε την ανάγκη ενός απλού και ανθεκτικού υποδήματος χωρίς περιττές ραφές ή πολλά κορδόνια. Κατά το 1930, εποχή που οι biker boots ήταν πολύ δημοφιλείς μεταξύ των εργαζομένων στις ατμομηχανές, δημιουργήθηκαν ακόμη και ειδικά μοντέλα για τις εργασίες αυτές. Ωστόσο με την έξαρση του πολέμου, αυτές γρήγορα αντικαταστάθηκαν από τις -αναγκαίες για τα δρώμενα- combat boots (=στρατιωτικές μπότες). Λίγα αργότερα, στα μεταπολεμικά χρόνια, εισήχθη ένα πιο επαναστατικό και «ενάντια στο νόμο», σχέδιο μπότας μοτοσικλετιστών.
Οι biker boots, ανέκτησαν τη χαμένη τους φήμη και μια δεύτερη χρυσή εποχή επρόκειτο να έρθει, αυτή τη φορά σε δύο «φλεγόμενους τροχούς».

Την εποχή αυτή κάνουν δυναμικά την εμφάνιση τους σε Hollywood ταινίες όπως το "The Wild One", με τον Marlon Brando, ένα χαρισματικό αρχηγό λέσχης μοτοσικλετιστών και το "Rebel without cause”, ανάγοντας τον James Dean σε είδωλο. Και σίγουρα έχει μείνει για πάντα χαραγμένη στις μνήμες των ακροατών, η εμβληματική εναρκτήρια σκηνή στο «Terminator 2: The Judgment Day», όπου ο Arnold Schwarzenegger, με μοναδικό τουπέ, κάνει την ιδιαίτερη «μεταμεσονύχτια αγορά» του σε ένα στέκι μηχανόβιων –wild thing you make my heart sing!-. Εκείνη την εποχή, μπορούμε να πούμε ότι σχεδόν όλοι είχαν τουλάχιστον ένα ζευγάρι biker boots στο σπίτι. Επομένως, γίνεται φανερό πως δε μιλάμε απλά για μία μπότα, αλλά για ολόκληρο lifestyle.

Σήμερα, αμφιβάλλω αν εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν τα «ατίθασα πνεύματα», σίγουρα όμως προσφέρουν ένα ευέλικτο και δυναμικό στυλ. Τα χαρακτηριστικά της μπότας αυτής είναι: Δέρμα, λουριά, αγκράφες και χαμηλό χοντρό τακούνι για πιο boxy και“grungier” εμφανίσεις.

4. Cowboy Boots

Τέταρτες στη λίστα είναι οι δικές μου αγαπημένες Cowboy Boots. Οι Cowboy Boots, που προέρχονται από τις πεδιάδες και την έρημο των μεσοδυτικών και των μακρινών δυτικών Ηνωμένων Πολιτειών κατά το 1800, ήταν αρχικά εμπνευσμένες από τη μπότα σε στιλ vaquero που κατέφθασε στην Αμερική από την Ισπανία το 1600. Μετά τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο, οι στρατιωτικές μπότες παραχώρησαν τη θέση τους σε κλασικές καουμπόικες μπότες, καθώς πολλοί πρώην στρατιώτες κατευθύνθηκαν δυτικά για να εκμεταλλευτούν και να εκτρέφουν βοοειδή. Τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά της καουμπόικης μπότας επικεντρώνονταν σε χρηστικούς σκοπούς: ο ψηλός άξονας αγκάλιαζε και προστάτευε τα πόδια του αναβάτη από νερό και άλλους κινδύνους κατά την ιππασία του αλόγου, ενώ η γωνιακή φτέρνα κρατούσε τη μπότα αγκυροβολημένη στους αναβολείς για να αποφευχθεί η ολίσθηση. Ωστόσο το σχήμα αυτό δεν έθετε σε κίνδυνο τον αναβάτη, ελευθερώνοντας το πόδι του σε περίπτωση ατυχήματος. Ακόμη, η ραφή στο εξωτερικό μέρος εξυπηρετούσε διότι εμπόδιζε το υλικό από το να λυγίσει και διατηρούσε ένα σταθερό σχήμα γύρω από το πόδι. Η μύτη της μπότας ήταν, είτε στρογγυλεμένη είτε τετράγωνη, καθιστώντας την άνετη για το πόδι.Αργότερα, τον 19ο αιώνα, καθώς οι μπότες εξελίχθηκαν, η μύτη στένεψε ελαφρώς, ώστε ο αναβάτης να διευκολυνθεί και να βάζει τα πόδια του πιο γρήγορα στους συνδετήρες.

Με αποκορύφωμα τη δεκαετία του 1940, κατά τη διάρκεια της τρέλας των ταινιών western, οι καουμπόικες μπότες άρχισαν να έχουν μια πολύ στενή, στυλιζαρισμένη μυτερή μύτη και να φοριούνται από όλους. Αν και λιγότερο άνετο για έναν αναβάτη -μπρος τα κάλλη, τί είναι ο πόνος;-, αυτό ήταν το στυλ που επικρατούσε για αρκετές δεκαετίες. Σήμερα, μερικοί από τους μακροβιότερους κατασκευαστές μπότες καουμπόη εξακολουθούν να βρίσκονται στην αμερικανική Δύση, κοντά στο σημείο όπου κατασκευάστηκαν οι πρώτες καουμπόικες μπότες στο Τέξας και στο Κάνσας.

Αυτή η western διάθεση υπάρχει ακόμα. Πέρα από δέρμα, οι κατασκευαστές, σήμερα προσθέτουν suede (καστόρινα) υφάσματα, λουστρίνι αλλά και το συνδυασμό αυτών για να παίξουν με το στιλ και την μόδα. Σίγουρα πλέον κυκλοφορούν και πιο περίτεχνα διακοσμημένες μπότες, κατασκευασμένες από εξωτικά υλικά, όπως δέρμα στρουθοκαμήλου, αλιγάτορα, φιδιού ή βουβάλου και με πολλά wild στοιχεία. Μεγάλη απήχηση εχουν οι μεταλλιζέ μπότες που διακοσμούνται με πιο pop στοιχεία -αστεράκια και καρδούλες-. Αναφορικά με το χρώμα της μπότας, εκτός από το κλασικό μαύρο και ταμπά, συναντάμε-ειδικά τα τελευταία χρόνια-χρωματισμούς του λευκού, αλλά και χακί, γκρι και έντονα χρώματα, όπως lime για ακόμα πιο cool εμφανίσεις. Συνδυάζονται τέλεια με καμπάνα τζιν κυρίως χαμηλοκάβαλο.

5. Crocs

Ίσως ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα παπούτσια που κυκλοφορούν να είναι τα Crocs, η επωνυμία των οποίων θα μπορούσε να καταχωρηθεί και ως σήμα φήμης. Το πρώτο παπούτσι Crocs, εμπνευσμένο από το Ολλανδικό τσόκαρο, παρουσιάστηκε το 2002 στο Fort Lauderdale Boat Show στη Φλόριντα, με το όνομα “Beach”. Πρόκειται για είδος παπουτσιού που κατασκευάστηκε ειδικά για πλήρωμα πλοίων, καθώς είναι αδιάβροχο, ανθεκτικό και άνετο, σαν πάτημα στον αφρό της θάλασσας. Δεδομένου ότι τα παπούτσια σχεδιάστηκαν για απόδοση τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα, η μάρκα πήρε το όνομά της από τον πολυπεριβαλλοντικό, αμφίβιο κροκόδειλο.

Σήμερα, ειδικά μετά την πανδημία Covid, όπου κυριάρχησε το loungewear στιλ ενδυμασίας, πέρα από την παραλία (και την εφημερία) φοριούνται σε διάφορες casual εξόδους –ακόμα και με κάλτσες-. Είναι τάση να στολίζουν τις τρύπες του παπουτσιού με διάφορα πολύχρωμα “charms” για πιο παιχνιδιάρικη διάθεση.  

*από την αγγλική φράση sneak in= τρυπώνω