Οι ιστορικές στολές των πληρωμάτων της Olympic Airways

8 χρόνια μετά την τελευταία ανάθεση των σχεδίων στη Σοφία Κοκοσαλάκη, η Aegean αναθέτει φέτος στη Zeus+Δione και στον καλλιτεχνικό της διευθυντή Marios Schwab την custom made συλλογή των νέων στολών της. Άλλη μία ακόμα Ελληνική εταιρεία, η γνωστή μας ΚΟRRES, αναλαμβάνει το νέο hair & make up look των πληρωμάτων. 

Οι στολές των πληρωμάτων των εθνικών αερομεταφορέων ανά τον κόσμο δεν είναι μια απλή ιδιωτική υπόθεση μιας εταιρίας. Αντανακλούν την εικόνα μιας χώρας και μιας εποχής. Και φυσικά απεικονίζουν την ιστορία της μόδας της κάθε εποχής. Πολλοί διάσημοι σχεδιαστές έχουν κληθεί να σχεδιάσουν ανάλογες στολές μέσα στα χρόνια. Οι αεροπορικές εταιρίες, συνήθως για πατριωτικούς λόγους, επιλέγουν «παπούτσι απ το τόπο τους» δηλαδή τους εθνικούς τους σχεδιαστές χωρίς πάντως αυτό να αποτελεί κανόνα.   

Το 1962 ο Marc Bohan του Οίκου Dior υπέγραψε τις στολές των πληρωμάτων της Air France. Tην ίδια δεκαετία ο Balenciaga επανασχεδίασε τις στολές της δίνοντάς τους έναν πιο αεροναυτικό αέρα. Για τις Γαλλικές αερογραμμές δεν μπορούσε να μην σχεδιάσει και ο μεγάλος Christian Lacroix, το 2005. Τον ίδιο καιρό ο Ιταλός Gianfranco Ferre σχεδιάζει για τις κορεάτικες αερογραμμές στολές σε μπλε και λευκές αποχρώσεις και αντίστοιχα φουλάρια. Ο Οίκος Dior υπέγραψε επίσης τις στολές για τις Σκανδιναβικές Αερογραμμές, τη γνωστή μας SAS. Στα 60s ο Don Emilio Pucci και ο Halston υπήρξαν αγαπημένοι σχεδιαστές της πάλαι ποτέ αμερικάνικης Braniff, ενώ ο Pierre Cardin σχεδίασε για την Ολυμπιακή και την Pakistani Airlines. Το 1968 ο Pierre Balmain δημιουργεί το «Singapore girl», το λουκ των κοριτσιών της Singapore Airlines, ένα λουκ που αντανακλούσε με απίστευτη κομψότητα τη κουλτούρα, τη παράδοση και τη φιλοξενία της χώρας. Ο κατάλογος των διάσημων σχεδιαστών που υπογράφουν στολές αεροπορικών εταιριών είναι μακρύς και συνεχής. Ο Βαλεντίνο και ο Ραλφ Λόρεν σχεδίασαν για την αμερικάνικη TWA. Η Vivienne Westwood ανέλαβε τις στολές της Virgin Atlantic, τα Banana Republic σχεδίασαν για την Virgin America ενώ ο Martin Grant για την Qantas. O Zac Posen υπήρξε σχεδιαστής τόσο για την αμερικάνικη Delta όσο και για τη γιαπωνέζικη Nippon Airways. H Alberta Ferretti έχει σχεδιάσει για την Alitalia, την εταιρεία της χώρας καταγωγής της, ενώ ο Μιλανέζος Ettore Bilotta για την Turkish Airlines.

Το ελληνικό success story της Ολυμπιακής Αεροπορίας

Το 1957 ο Ωνάσης αγοράζει τις ΤΑΕ (Εθνικαί Αεροπορικαί Γραμμαί),τους αλλάζει τα φώτα και το όνομα και ιδρύει την Olympic Airways, με λογότυπο τους 5 Ολυμπιακούς κύκλους. Aπό εκείνη τη στιγμή και μετά, μια σειρά κορυφαίων σχεδιαστών Ελλήνων και ξένων καλούνται από τον ίδιο να σχεδιάσουν τις στολές της εταιρίας του.

Πρώτος το 1958, o Jean Desses (Έλληνας της Αλεξάνδρειας με σημαντική καριέρα στο Παρίσι), πιο γνωστός σαν ο «Βασιλιάς της Μουσελίνας», πρότεινε για την Ολυμπιακή του Ωνάση ένα αυστηρό, μεσάτο ταγιέρ με έμφαση στο τότε New Look και ένα υπέροχο μπονέ με πλισέ κυματισμούς για τα μαλλιά.

Το 1966 αναλαμβάνει η Coco Chanel (εν ζωή ακόμα) και ο Οίκος της. Προτείνει (τι άλλο;) ένα αυστηρό αλλά τρομερά κομψό και σε σκούρο μπλε χρώμα ταγιέρ με λευκούς γιακάδες και φίνο λεπτό φιόγκο.  Η Chanel στολή φορέθηκε από τις Ελληνίδες αεροσυνοδούς για περίπου τρία χρόνια. 

Το 1969 ο Ωνάσης επιλέγει τον Pierre Cardin για να φτιάξει μία από τις ωραιότερες στολές στην ιστορία της παγκόσμιας μόδας των αιθέρων.  Φτάνουμε πια στα 70s και η κυριαρχία του μίνι είναι εμφανής και σ αυτές τις στολές. Μίνι φορέματα και μπονέ καπέλα σε διαστημικό στυλ και γαλάζιο χρώμα. Πράσινο και κίτρινο επιλέγει για τις συνοδούς εδάφους.  Οι στολές παρουσιάστηκαν στο Παρίσι και μέχρι σήμερα θεωρούνται αξεπέραστες, πράγμα που παραδέχτηκε και ο επόμενος σχεδιαστής της Ο.Α., ο μεγάλος μας Γιάννης Τσεκλένης ο οποίος είχε δηλώσει τότε: «οι στολές του Cardin είναι ένα μουσειακό σχεδιαστικό αριστούργημα».

Ο Γιάννης Τσεκλένης σχεδιάζει τις στολές της Ο.Α. από το 1972-1976.  Άλλη μια λαμπρή περίοδος της Ο. Α. Ο Έλληνας σχεδιαστής των υπέροχων prints φέρνει έναν αέρα ’70s στην εταιρία του Ωνάση. Επηρεασμένος από την ελληνική παράδοση δημιούργησε αρχικά για τις αεροσυνοδούς της πρώτης θέσης τριάντα μάξι φορέματα, με σήμα τους πλεγμένους ολυμπιακούς κύκλους. Η συλλογή διαθέτει πλήθος αξεσουάρ, πολύχρωμα μαντήλια, μεταλλικές ζώνες με κρίκους, τσάντες με μεταλλικές λεπτομέρειες, τις περίφημες λευκές ελαστικές μπότες, μεγάλο trend των 70s, μέχρι και ομπρέλες σχεδίασε. Παρουσιάζει όλη τη συλλογή στον ίδιο τον Ωνάση στην Νέα Υόρκη.

Ο Τσεκλένης σε συνέντευξη που είχε δώσει στην Βάλυ Βαϊμάκη και στο LOOKmag, λίγα χρόνια πριν πεθάνει είχε περιγράψει τη συνάντηση εκείνη και τον ίδιο τον Ωνάση με πολύ γλαφυρό τρόπο:  «… Ήταν ευτυχής συγκυρία! Τον έλεγαν κακοντυμένο, αλλά γιατί; Είχε κοστούμια στο Παρίσι, στη Νέα Υόρκη, στον Σκορπιό, και ταξίδευε συνέχεια. Ό,τι έβρισκε στην ντουλάπα του σπιτιού του σε κάθε πόλη το φορούσε, δεν τα ανανέωνε. Είχε άλλα στο μυαλό του…Όμως είχε φοβερό αισθητήριο για το ντύσιμο, όλες τις σωστές παρατηρήσεις για τις στολές τις είχε κάνει ο ίδιος. Στα ντε πιες παντελόνια τα κομμένα από χοντρό μπλε ζέρσεϊ που είχα κάνει για την Oλυμπιακή, τα σακάκια ήταν λίγο πιο κοντά. Μου λέει: “Ρε συ, δεν τα κατεβάζεις λίγο, γιατί έχουμε και κώλους στην Ελλάδα;”. Έτσι! Τον απασχολούσε να κάνει πιο κομψές τις γυναίκες».

Στη μετά-Ωνάση εποχή, όταν πεθαίνει ο ιδρυτής της και η Ολυμπιακή περνάει στο ελληνικό δημόσιο, ο σχεδιαστής επιλέγεται ύστερα από διαγωνισμό. Νικήτρια το 1977 είναι η Ρούλα Στάθη. Δημιουργεί στολές ελαφρώς φολκλόρ, με πριντ που αποτυπώνουν το λογότυπο της εταιρίας αλλά αρκετά χαρακτηριστικές να τις θυμάσαι για χρόνια μετά την απόσυρσή τους.

Το 1981 ο Billy Bo σχεδιάζει μοντέρνα και πρακτικά σύνολα και εισάγει το μπορντό χρώμα στις στολές των αεροσυνοδών της πρώτης θέσης

Η πενταετία 1987-1992 είναι μάλλον η πιο αδιάφορη με τις στολές να σχεδιάζονται από την Ασπασία Τζερέλ και την Τρουθ Κοντογιώργου. Λιτές γραμμές και σκούρες μπλε αποχρώσεις με λευκά πουκάμισα και μεγάλους πράσινους φιόγκους, μια παλέτα που καμία σχέση δεν είχε με τη χρωματική ταυτότητα των στολών της Ολυμπιακής.

Από το 1992-1999 ο Μάκης Τσέλιος διατηρεί πολλές από τις σχεδιαστικές κατευθύνσεις των στολών του Billy Bo και κάνει μόδα τα πολύχρωμα φουλάρια των κοριτσιών. 

Μετά τον Τσέλιο οι στολές σχεδιάζονται από την Artisti Italiani, χωρίς να παρουσιάζουν κάποιο ιδιαίτερο σχεδιαστικό ενδιαφέρον.

Με την επανα-ιδιωτικοποίηση της Ολυμπιακής, το 2009, αλλάζουν και οι στολές της. Ο νέος ιδιοκτήτης, Ανδρέας Βγενόπουλος, επιθυμεί να επαναφέρει την παλιά αίγλη της εποχής του Ωνάση και προχωράει στη διεξαγωγή on-line διαγωνισμού προκειμένου να επιλεχθεί ο επόμενος σχεδιαστής των στολών της Ο.Α. Επιλέγονται τα αδέλφια Σήλια και Νίκος Κριθαριώτη. Τα σχέδιά τους ξεχώρισαν για το κομψό και κάπως ρετρό λουκ, με  χρωματικές αντιθέσεις του μπλε και του πράσινου, που ήταν και τα επίσημα χρώματα του ομίλου της MIG.

Το 2013 η Ολυμπιακή «περνάει» στα χέρια της πρώτης ιδιωτικής αεροπορικής εταιρείας, της Aegean η οποία τον Απρίλιο του 2015 αναθέτει στην ταλαντούχα σχεδιάστρια Σοφία Κοκοσαλάκη να σχεδιάσει τις νέες στολές δίνοντας τον αέρα Αριστοτέλη Ωνάση και θυμίζοντας την ένδοξη εποχή της Ολυμπιακής Αεροπορίας.

Φέτος ήρθε η ώρα τη σχεδιαστική σκυτάλη να πάρει η Zeus+Δione υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Marios Schwab. Το αποτέλεσμα της δουλειάς αυτής θα το βλέπουμε από σήμερα και για πολλά χρόνια ακόμα  στο πλήρωμα που θα φροντίζει όλους εμάς που ταξιδεύουμε εδώ και παντού με -τι ειρωνεία!- μια παλιά άνετη φόρμα και ένα ζευγάρι μαλακά καλτσάκια.