Fashion Revolution: Ποιος έφτιαξε τα ρούχα που φοράς;

Το Fashion Revolution δεν είναι κανένα νέο trend στη μόδα, αλλά μία σημαντική νέα κινητοποίηση για ευαισθητοποίηση απέναντι στις συνθήκες με τις οποίες κατασκευάζονται τα ρούχα των μεγάλων εταιρειών. Ένα κίνημα που έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο και συνεχίζει να απαιτεί μεγαλύτερη διαφάνεια μέσα από εμπεριστατωμένη έρευνα, πληροφοριακό υλικό, ένθερμη δράση και δημιουργικά events. Όλα αυτά, φυσικά, αποκτούν περισσότερη αξία και δύναμη μόνο όταν έχουν και τη δική μας υποστήριξη. Τη συμπαράσταση του κόσμου.

Άλλη μία επανάσταση; Δεν είναι τόσο απλό. 

Όλα ξεκίνησαν στις 24 Απριλίου 2013, στο Μπανγκλαντές, όπου κατέρρευσε το κτήριο Rana Plaza, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 1.138 άνθρωποι και άλλοι 2.500 να τραυματισθούν. Αυτό ήταν το τέταρτο μεγαλύτερο εργατικό ατύχημα στην ιστορία. Τότε γεννήθηκε το κίνημα του Fashion Revolution. Μέσα στο Rana Plaza στεγάζονταν πέντε εργοστάσια κατασκευής ενδυμάτων, όλα ρούχα για μεγάλες παγκόσμιες μάρκες. Τα θύματα ήταν τα περισσότερα νέες γυναίκες. Το Fashion Revolution λέει ότι 1.138 άνθρωποι είναι πάρα πολλοί για να πεθάνουνε μέσα σε ένα μόνο κτήριο, μέσα σε μία μόνο φοβερή μέρα και κάποιος να μην κάνει για αυτό. Κάτι πρέπει να αλλάξει. Από εκείνη την ημέρα ξεκίνησε μία κινητοποίηση που φέρνει μαζί, ενωμένους, απλούς, καθημερινούς ανθρώπους όπως εσείς κι εγώ, από όλο τον πλανήτη, που χρησιμοποιούν τη δύναμη της μόδας για να αλλάξουν τον κόσμο.

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποιος φτιάχνει τα ρούχα που φοράμε; Πόσο πληρώνεται για αυτό; Πώς είναι η ζωή του;

Τα ρούχα που φοράμε περνάνε ένα μακρύ ταξίδι πριν φτάσουν στα ράφια των καταστημάτων: από βαμβακοπαραγωγούς σε κλωστοϋφαντουργεία, από υφαντήρια σε βαφεία κι από εκεί σε ραφεία. Μία μεγάλη βιομηχανία 75 περίπου εκατομμυρίων ανθρώπων που δουλεύουν σε αυτήν, με το 80% από αυτούς να είναι γυναίκες από 18 μέχρι 35 ετών.

Παρά τα εντυπωσιακά νούμερα, η πλειοψηφία των ανθρώπων που κατασκευάζουν ρούχα για την παγκόσμια αγορά ζουν μέσα στη φτώχεια, ανήμποροι να έχουν ακόμα και τα βασικά για την επιβίωσή τους. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους είναι αντικείμενα εκμετάλλευσης, θύματα λεκτικής και σωματικής βίας, δουλεύουν σε συνθήκες βρωμιάς, εκτίθενται σε κινδύνους και πληρώνονται ελάχιστα.

Ζούμε σε έναν κόσμο όπου άνθρωποι και περιβάλλον υποφέρουν, για να μπορεί αυτό που λέμε μόδα σήμερα να κατασκευάζεται, να διανέμεται και να καταναλώνεται. Και αυτό πρέπει να αλλάξει.

Η Μόδα σε αριθμούς

• 150 δισεκατομμύρια τεμάχια: - ρούχα που κατασκευάζονται κάθε χρόνο.
• 14 εκατομμύρια τόνοι ρούχων: πετούν οι Αμερικάνοι κάθε χρόνο. Κυριολεκτικά πετούν.
• 36 κιλά ρούχων: που πετιούνται κάθε χρόνο ανα μέσο Αμερικάνο.
• 84% από τα ρούχα που πετάχτηκαν στις ΗΠΑ το 2012: πήγαν σε χώρους υγειονομικής ταφής ή αποτεφρωτήρια.
• 400%: περισσότερα ρούχα αγοράζουμε σήμερα (ως κοινωνία), από όσα αγοράζαμε πριν 20 χρόνια.
• 2 εβδομάδες: ο συνηθισμένος χρόνος που χρειάζεται για ένα ρούχο να φτάσει από το σχέδιο στην τελική παραγωγή του.
• 80 στους 100 ανθρώπους που εργάζονται στη βιομηχανία των ρούχων: είναι γυναίκες.
• 1.54€: το έξτρα ποσό που θα κόστιζε ένα T-shirt αν οι εργάτες της βιομηχανίας ρούχων πληρώνονταν έναν ανθρώπινο μισθό.
• 18 μήνες: τόσο χρόνο χρειάζεται ένας εργάτης της βιομηχανίας ρούχων για να βγάλει όσα ένας Γενικός Διευθυντής βγάζει κατά τη διάρκεια ενός μεσημεριανού του διαλείμματος.

Τι πρέπει να αλλάξει λοιπόν;

1. Το μοντέλο

Τα τελευταία 20-30 χρόνια έχει αλλάξει δραματικά ο τρόπος που η μόδα κατασκευάζεται και καταναλώνεται. Την περασμένη δεκαετία, οι εταιρείες ένδυσης είδαν το κόστος να αυξάνεται εξαιτίας της αύξησης των τιμών εργασίας, πρώτων υλών και ενέργειας. Ωστόσο, παρά το υψηλότερο κόστος κατασκευής ρούχων, η τιμή που πληρώνουμε για τα ρούχα μας είναι φθηνότερη από ποτέ. Αυτό το σύστημα δεν λειτουργεί.

Το κίνημα Fashion Revolution πιστεύει ότι όλη η βιομηχανία της μόδας χρειάζεται μία ριζική αλλαγή επιχειρηματικών μοντέλων καθώς και στον τρόπο που παράγουμε και καταναλώνουμε ρούχα.

2. Το υλικό: Άνθρωποι και πλανήτης

Παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων και υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Τίποτα δεν έχει αλλάξει. Οι συνθήκες υγείας και ασφάλειας είναι ανύπαρκτες για πολλούς ανθρώπους που δουλεύουν στις μεγάλες αλυσίδες εφοδιασμού της μόδας. Όσο για τους (νόμιμους) μισθούς είναι εξαιρετικά χαμηλοί και δύσκολα μπορεί να ζήσει ένας άνθρωπος με αυτούς. 

Παράλληλα με την άσκοπη και ασυνείδητη σπατάλη ρούχων που γίνεται, αρχίζουν και χάνονται οι μικρές βιοτεχνίες παραδοσιακών μορφών χειροτεχνίας και πολιτιστικής κληρονομιάς.

Κι ακόμα: τα ρούχα μας έχουν και καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Τα χημικά που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη, τη βαφή, το πλύσιμο και τη συντήρηση των ρούχων μας καταλήγουν να ρυπαίνουν τα ποτάμια. Μια τεράστια ποσότητα νερού χρησιμοποιείται στην παραγωγή ενδυμάτων μέσω της καλλιέργειας του βαμβακιού και μέσω της υγρής του επεξεργασίας, όπως η βαφή και το πλύσιμο. Και τέλος, η ένδυση είναι υπεύθυνη για περίπου το 3% της παγκόσμιας παραγωγής εκπομπών CO2, σύμφωνα με το The Carbon Trust.

3. Η νοοτροπία: Πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τη μόδα

Τα τελευταία 20-30 χρόνια αγοράζουμε περισσότερα ρούχα από παλιά και πληρώνουμε λιγότερα για αυτά. Πριν έναν αιώνα, οι άνθρωποι ξόδευαν περισσότερο από τα μισά τους χρήματα για τρόφιμα και ρουχισμό, ενώ σήμερα λιγότερα από το 1/5.

Η λύση είναι: πρέπει να ελέγξουμε τον εθισμό μας ως κοινωνία. Πρέπει να αγοράζουμε λιγότερα και καλύτερα και να φροντίζουμε να ενημερωνόμαστε για την προέλευση των προϊόντων αυτών. Η μεγάλη συμμετοχή των ανθρώπων όμως στο Fashion Revolution δείχνει ότι, όντως, η νοοτροπία μπορεί να αλλάζει.

Δράση

Σαν πολίτες και καταναλωτές χρειάζεται να αλλάξουμε τις καταναλωτικές μας συνήθειες και η φωνή μας να ακουστεί, οι ερωτήσεις μας για τα προϊόντα και την προέλευσή τους να είναι σαφείς και να φτάσουν μέχρι εκεί που πρέπει: στις φίρμες των ρούχων και στις κυβερνήσεις. 

Έχουμε το δικαίωμα να γνωρίζουμε ποιος κατασκευάζει τα ρούχα που φοράμε και κάτω υπό ποιες συνθήκες.

Η ερώτησή μας πρέπει να συνοδεύεται από το #whomademyclothes?

Μερικές εταιρείες δεν απαντούν καθόλου στις ερωτήσεις των καταναλωτών. Κάποιες μπορεί να απαντήσουν στο «πού» κατασκευάστηκαν τα ρούχα αλλά όχι από «ποιους». Κάποιες άλλες θα σας παραπέμψουν στην Πολιτική Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Μπορείτε να συνεχίσετε να ρωτάτε μέχρι να φτάσετε ακριβώς στο εργοστάσιο, ακόμα και στο όνομα του προσώπου που εργάστηκε για να κατασκευάσει αυτό που φοράτε.

Μπορείτε να επιμείνετε. Αυτή είναι η δύναμη του καταναλωτή. Όσοι περισσότεροι ρωτάμε #whomademyclothes, τόσες περισσότερες φίρμες ρούχων θα ακούσουν.

«Εγώ έφτιαξα αυτό που φοράς»

Αγρότες, εργάτες εργοστασίων, βιοτέχνες, κατασκευαστές χειροποίητων ρούχων, από την άλλη, πρέπει να δείξουν το έργο τους. Πρέπει να βγουν και να δηλώσουν «εγώ το έφτιαξα» με το #imadeyourclothes

Θέλουμε οι εταιρείες να μας δείξουν τους ανθρώπους που κατασκευάζουν τα ρούχα μας.

Μάθετε περισσότερα στο http://fashionrevolution.org/country/greece/

*Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 2017.